Damla Sulama Sistemi Projesi
T.C.
MERSİN ÜNİVERSİTESİ
SOSYAL BİLİMLER MESLEK YÜKSEKOKULU
İŞLETME YÖNETİMİ PROĞRAMI
MERSİN ÜNİVERSİTESİ
SOSYAL BİLİMLER MESLEK YÜKSEKOKULU
İŞLETME YÖNETİMİ PROĞRAMI
DAMLA SULAMA SİSTEMİ PROJESİ
HAZIRLAYAN
OKAN YAKUT 08680065
OKAN YAKUT 08680065
DANIŞMAN
YR.DOÇ.DR. SERPİL DÖM
YR.DOÇ.DR. SERPİL DÖM
MERSİN 2010
İÇİNDEKİLER
A. TEKNİK DEĞERLEME VE İNCELEME……………………………………………1
1.1 Projenin Konusu……………………………………………..………….…………..1
1.2 Projenin Amacı………………………………………………….……….…………..1
1.3 Kuruluş Yeri……………………………………………………..…………………..2
1.4 Yatırım Süresi……………………………………………………………….……….2
1.5 Faydalı Ömrü…………………………………………………………….…..………2
2.1 İstihdam Durumu…………………………………………………………..………..3
2.2 Üretim Teknolojisi…………………………………………………………..……….3
2.3 Hammadde ve Yardımcı Maddeler…………………………………………………4
2.4 Üretim Metodu………………………………………………………………………..4
3. Damla Sulama Borusu Üretimi………………………………………………………5
4. Türk Standartları…………………………………………………………..…………6
5. Ürün Fiyatları………………………………………………………………………….6
6. Üretim Kapasitesi…………………………………………………………….……….7
7. Üretim Akım Şeması………………………………………………………….………7
8. Çevre ve Sağlık Problemleri………………………………………………….………8
9. Termin Planı………………………………………………………………….………8
10. Türkiye de Damla Sulamanın Yaygın Olduğu Şehirler…………………..………8
11. Mantığımız ve Hedeflerimiz…………………………………………………………9
12. Sektörle İlgili Riskler…………………………………………………………..……9
13. Satışlar Nasıl Arttırılabilir?……………………………………………………………………………9
1.2 Projenin Amacı………………………………………………….……….…………..1
1.3 Kuruluş Yeri……………………………………………………..…………………..2
1.4 Yatırım Süresi……………………………………………………………….……….2
1.5 Faydalı Ömrü…………………………………………………………….…..………2
2.1 İstihdam Durumu…………………………………………………………..………..3
2.2 Üretim Teknolojisi…………………………………………………………..……….3
2.3 Hammadde ve Yardımcı Maddeler…………………………………………………4
2.4 Üretim Metodu………………………………………………………………………..4
3. Damla Sulama Borusu Üretimi………………………………………………………5
4. Türk Standartları…………………………………………………………..…………6
5. Ürün Fiyatları………………………………………………………………………….6
6. Üretim Kapasitesi…………………………………………………………….……….7
7. Üretim Akım Şeması………………………………………………………….………7
8. Çevre ve Sağlık Problemleri………………………………………………….………8
9. Termin Planı………………………………………………………………….………8
10. Türkiye de Damla Sulamanın Yaygın Olduğu Şehirler…………………..………8
11. Mantığımız ve Hedeflerimiz…………………………………………………………9
12. Sektörle İlgili Riskler…………………………………………………………..……9
13. Satışlar Nasıl Arttırılabilir?……………………………………………………………………………9
B. EKONOMİK DEĞERLENDİRME………………………………………….…………10
1. Yatırımın Konusu…………………….………………………………………..…………10
2. Üretilecek Mal ve Hizmetler……………………………………………………………..10
3.1 Damla Sulama Sisteminin Faydaları……………………………………………..……11
3.2 Damla Sulamanın Dezavantajları………………………………………………………12
4.1 Damla Sulama Sistemini Oluşturan Parçalar…………………………………………12
4.2 Damla Sulama Borularında Aranan Özellikler………………………………….……14
4.3 Damla Sulama Boruların ve Sistemin Kullanılmasında Dikkat Edilecek Hususlar…………………………………………………………………………………..…15
5.1 Damla Sulama İle Gübreleme……………………………………………………….…16
5.2 Damla Sulama Sistemi İle Gübrelemede Dikkat Edilecek Hususlar…………………17
6. Sulama Sistemi Şemaları…………………………………………………………………17
7. Hedef Pazar…………………………………………………………………………….…19
8. Kurulu Kapasite…………………………………………………………………….……19
9. Arz – Talep Durumu………………………………………………………………..……19
10. İthalat – İhracat Durumu………………………………………………………………19
11. Teşvik Durumu…………………………………………………………………………20
12. Yatırım Teşvik Uygulamalarında Bölgeler……………………………………………21
1. Yatırımın Konusu…………………….………………………………………..…………10
2. Üretilecek Mal ve Hizmetler……………………………………………………………..10
3.1 Damla Sulama Sisteminin Faydaları……………………………………………..……11
3.2 Damla Sulamanın Dezavantajları………………………………………………………12
4.1 Damla Sulama Sistemini Oluşturan Parçalar…………………………………………12
4.2 Damla Sulama Borularında Aranan Özellikler………………………………….……14
4.3 Damla Sulama Boruların ve Sistemin Kullanılmasında Dikkat Edilecek Hususlar…………………………………………………………………………………..…15
5.1 Damla Sulama İle Gübreleme……………………………………………………….…16
5.2 Damla Sulama Sistemi İle Gübrelemede Dikkat Edilecek Hususlar…………………17
6. Sulama Sistemi Şemaları…………………………………………………………………17
7. Hedef Pazar…………………………………………………………………………….…19
8. Kurulu Kapasite…………………………………………………………………….……19
9. Arz – Talep Durumu………………………………………………………………..……19
10. İthalat – İhracat Durumu………………………………………………………………19
11. Teşvik Durumu…………………………………………………………………………20
12. Yatırım Teşvik Uygulamalarında Bölgeler……………………………………………21
C. MALİ DEĞERLENDİRME………………………………………………………..……22
1. Girişimcilerin Mali ve Ticari Durumu…………………………………………….….…22
2. Projenin Değerlendirilmesi………………………………………………………………23
3. Çalışma Derecesi Katsayısı………………………………………………………………23
4. İşletme Sermayesi İhtiyacı…………………………………………………….…………23
5. Ekonomik Ömrü……………………………………………………………….…………24
6. Yatırım Karlılığı……………………………………………………………….…………24
7. Sermayenin Karlılığı……………………………………………………………..………25
8. Kişi Başına Yatırım Tutarı………………………………………………………………25
9. Yatırımın Geri Dönüşüm Süresi…………………………………………………………26
10.Toplam Finansman İhtiyacı………………………………………………………….…27
11. Finansman Kaynakları…………………………………………………………………28
12. Yıllık Gelir ve Giderler…………………………………………………………………29
13. Tam Kapasitede Net Katma Değer……………………………………………….……30
2. Projenin Değerlendirilmesi………………………………………………………………23
3. Çalışma Derecesi Katsayısı………………………………………………………………23
4. İşletme Sermayesi İhtiyacı…………………………………………………….…………23
5. Ekonomik Ömrü……………………………………………………………….…………24
6. Yatırım Karlılığı……………………………………………………………….…………24
7. Sermayenin Karlılığı……………………………………………………………..………25
8. Kişi Başına Yatırım Tutarı………………………………………………………………25
9. Yatırımın Geri Dönüşüm Süresi…………………………………………………………26
10.Toplam Finansman İhtiyacı………………………………………………………….…27
11. Finansman Kaynakları…………………………………………………………………28
12. Yıllık Gelir ve Giderler…………………………………………………………………29
13. Tam Kapasitede Net Katma Değer……………………………………………….……30
Ek- Yatırım Tutarı Çizelgesi ile Gelir-Gider Çizelgesi……………………………………31
KAYNAKÇA……………………………………………………………………………….35
A-) TEKNİK DEĞERLEME VE İNCELEME
1.1 PROJENİN KONUSU
Damla sulama sistemi üreten bir firmanın kurulması için fizibilite çalışması.
1.2 PROJENİN AMACI
EFE DAMLA SULAMA SİSTEMLERİ,
• Bahçeniz düşlerinizdeki gibi değil mi?
• Komsunuzdaki çimler sizinkinden daha mi canlı?
• Çiçekleriniz solgun, gelişmekte problemleri mi var?
• Her gün bahçenizi doğru zamanda ve doğru miktarda suluyor musunuz?
• Evinizden uzak kaldınız. Bahçenizi kim sulayacak?
• Su faturanız çok mu kabarık, bahçeniz hortumla sulamak için harcadığınız onca zaman sizin için değerli mi?
O zaman Efe Damla Sulama Sistemlerini öneriyoruz.
Otomatik bir sulama sistemi boruların, vanaların, elektriksel bağlantıların ve pop-up sprinklerin kompleks bir birleşimidir. Bu yüzden profesyonel bir taahhüt firmasının sisteminizi dizayn etmesi ve uygulaması çok önemlidir.
Damla sulama ilk olarak İsrail gibi suyu çok az olan yerlerde kullanılmaya başladığı için bir çok kişi tarafından sadece suyu az olan ve eğimli arazilerde uygulanması gereken bir sistem olarak düşünüldü.
Fakat zamanla damla sulama yapan kişilerden görüldü ki diğer sulama sistemlerine göre (salma sulama, sifon usulü sulama ve yağmurlama sulama) daha az su kullanılmasına rağmen verim ve kalite artışı sağlandı.Kısa sürede Akdeniz bölgesindeki seralarda başlayan damla sulama Ege bölgesindeki seralarda,çilek alanlarında, meyve bahçelerinde, daha sonraları Marmara bölgesinde meyve bahçelerinde, İznik bölgesindeki sırık domates, zeytin bahçelerinde ve Çanakkale, Biga, Karacabey bölgesinde salçalık biber, sanayi domatesi ve sofralık domates alanlarına da girerek geniş alanlarda kullanılmaya başlandı.
Son 1-2 yıldır ülkemizde artan kuraklık ve sıcaklar sonucu verim düşüşleri olmuştur. Fakat damla sulama yapan kişilerin aldıkları verim ve kalitede bir azalma olmamıştır. Damla sulama yapanlar son yıllarda iyice fiyatları düşen tarım ürünlerinden verim fazlalığı ve kalite sebebiyle iyi para kazanınca damla sulamaya talep daha da artmıştır.
• Bahçeniz düşlerinizdeki gibi değil mi?
• Komsunuzdaki çimler sizinkinden daha mi canlı?
• Çiçekleriniz solgun, gelişmekte problemleri mi var?
• Her gün bahçenizi doğru zamanda ve doğru miktarda suluyor musunuz?
• Evinizden uzak kaldınız. Bahçenizi kim sulayacak?
• Su faturanız çok mu kabarık, bahçeniz hortumla sulamak için harcadığınız onca zaman sizin için değerli mi?
O zaman Efe Damla Sulama Sistemlerini öneriyoruz.
Otomatik bir sulama sistemi boruların, vanaların, elektriksel bağlantıların ve pop-up sprinklerin kompleks bir birleşimidir. Bu yüzden profesyonel bir taahhüt firmasının sisteminizi dizayn etmesi ve uygulaması çok önemlidir.
Damla sulama ilk olarak İsrail gibi suyu çok az olan yerlerde kullanılmaya başladığı için bir çok kişi tarafından sadece suyu az olan ve eğimli arazilerde uygulanması gereken bir sistem olarak düşünüldü.
Fakat zamanla damla sulama yapan kişilerden görüldü ki diğer sulama sistemlerine göre (salma sulama, sifon usulü sulama ve yağmurlama sulama) daha az su kullanılmasına rağmen verim ve kalite artışı sağlandı.Kısa sürede Akdeniz bölgesindeki seralarda başlayan damla sulama Ege bölgesindeki seralarda,çilek alanlarında, meyve bahçelerinde, daha sonraları Marmara bölgesinde meyve bahçelerinde, İznik bölgesindeki sırık domates, zeytin bahçelerinde ve Çanakkale, Biga, Karacabey bölgesinde salçalık biber, sanayi domatesi ve sofralık domates alanlarına da girerek geniş alanlarda kullanılmaya başlandı.
Son 1-2 yıldır ülkemizde artan kuraklık ve sıcaklar sonucu verim düşüşleri olmuştur. Fakat damla sulama yapan kişilerin aldıkları verim ve kalitede bir azalma olmamıştır. Damla sulama yapanlar son yıllarda iyice fiyatları düşen tarım ürünlerinden verim fazlalığı ve kalite sebebiyle iyi para kazanınca damla sulamaya talep daha da artmıştır.
1.3 KURULUŞ YERİ:
Organize Sanayi Bölgesi / Pozantı-ADANA
1.4 YATIRIM SÜRESİ: 24 ay
1.5 FAYDALI ÖMRÜ: 12 yıl
2.1 İSTİHDAM DURUMU
Tesiste, tam kapasitede toplam 20 kişi istihdam edilecektir.
İstihdam edilecek personel ve nitelikleri aşağıda belirtilmiştir.
Çizelge : İstihdam Edilecek Personel Sayısı
İstihdam Edilecek Personelin Niteliği İstihdam Edilecek Personel Sayısı
Düz işçi 10 Toplam işçi sayısı: 11
Nitelikli işçi 1
Teknisyen 1 Toplam teknik eleman sayısı: 2
Mühendis 1
Büro elemanı 3
Diğer 3
Yönetici 1
TOPLAM PERSONEL 20
İstihdam edilecek personel ve nitelikleri aşağıda belirtilmiştir.
Çizelge : İstihdam Edilecek Personel Sayısı
İstihdam Edilecek Personelin Niteliği İstihdam Edilecek Personel Sayısı
Düz işçi 10 Toplam işçi sayısı: 11
Nitelikli işçi 1
Teknisyen 1 Toplam teknik eleman sayısı: 2
Mühendis 1
Büro elemanı 3
Diğer 3
Yönetici 1
TOPLAM PERSONEL 20
2.2 ÜRETİM TEKNOLOJİSİ
Polietilen esaslı damlama sulama boruları üretimi, damlalık üretimi ve boru üretimi olarak iki ayrı hatta gerçekleştirilebileceği gibi, damlalıklar piyasadan temin edilerek doğrudan boru üretimi şeklinde de gerçekleştirilebilir. Bu profilde, damlalıkların tesiste üretilmesi öngörülmüş, yatırım konusu tesiste damlalık üretim hattı ve boru üretim hattı olmak üzere iki ayrı hattın yer alacağı varsayılmış, üretim metodu ve makine ve teçhizat da buna uygun olarak seçilmiştir.
Tesiste enjeksiyon hattında düşük yoğunluklu polietilen (DYPE) kullanılarak enjeksiyon metodu ile damlalıklar ve dirsek, nipel, manşon, kör tapa vb. gibi yardımcı elemanlar üretilecektir. Bu hatta üretilen damlalıklar ekstrüzyon hattında damlama sulama borusu üretiminde kullanılacak, dirsek, nipel, manşon ve kör tapa gibi yardımcı elemanlar ise doğrudan piyasaya verilecektir.
Ekstrüzyon hattında ise doğrusal alçak yoğunluklu polietilen (DAYPE) kullanılarak ekstrüzyon metoduyla üretilen borulara enjeksiyon hattına üretilen damlalıklar yerleştirilerek, damlama sulama borusu üretimi tamamlanacaktır.
Damlalık ve yardımcı elemanlar üretimi, esas olarak, hammadde hazırlama, karıştırma, enjeksiyonla kalıplama ve soğutma aşamalarından oluşmaktadır.Boru üretimi ise, esas olarak esas olarak hammadde hazırlama, karıştırma, ekstrüzyonla boru imalatı, damlalık yerleştirme, soğutma ve ambalajlama aşamalarından oluşmaktadır.
2.3 HAMMADDE VE YARDIMCI MADDELER
Tesiste, hammadde olarak, damlalık ve yardımcı eleman üretiminde alçak yoğunluklu polietilen (AYPE), damlama sulama borusu üretiminde ise doğrusal alçak yoğunluklu polietilen (DAYPE) ve boyar madde, katkı ve dolgu maddelerinden oluşan polietilen esaslı konsantre (masterbach) kullanılacaktır.
Tesiste yılda 1600 ton alçak yoğunluklu polietilen, 600 ton doğrusal alçak yoğunluklu polietilen ve 100 ton konsantre kullanılacaktır.
Tesiste, hammadde olarak, damlalık ve yardımcı eleman üretiminde alçak yoğunluklu polietilen (AYPE), damlama sulama borusu üretiminde ise doğrusal alçak yoğunluklu polietilen (DAYPE) ve boyar madde, katkı ve dolgu maddelerinden oluşan polietilen esaslı konsantre (masterbach) kullanılacaktır.
Tesiste yılda 1600 ton alçak yoğunluklu polietilen, 600 ton doğrusal alçak yoğunluklu polietilen ve 100 ton konsantre kullanılacaktır.
2.4 ÜRETİM METODU
Damlama sılama sistemleri üretimi, damlalık ve yardımcı elemanlar üretimi ve damlama sulama borusu üretimi olarak aşağıda verilmiştir.
Damlalık ve Yardımcı Elemanlar Üretimi
Damlalık ve yardımcı elemanlar üretimi, alçak yoğunluklu polietilenden (AYPE), enjeksiyonla kalıplanarak gerçekleştirilir.
Granül halindeki hammaddelerin enjeksiyon makinesinde işlenmesinden önce, eser miktarlarda da olsa, bünyelerindeki nemi uzaklaştırmak amacıyla mutlaka kurutulmaları gereklidir. Zira hammadde bünyesinde bulunan nem, kabarcıklaşmaya vb. sebep olarak elde edilecek olan damlalık veya yardımcı elemanların kalitesini olumsuz yönde etkileyebilmektedir.
Damlama sılama sistemleri üretimi, damlalık ve yardımcı elemanlar üretimi ve damlama sulama borusu üretimi olarak aşağıda verilmiştir.
Damlalık ve Yardımcı Elemanlar Üretimi
Damlalık ve yardımcı elemanlar üretimi, alçak yoğunluklu polietilenden (AYPE), enjeksiyonla kalıplanarak gerçekleştirilir.
Granül halindeki hammaddelerin enjeksiyon makinesinde işlenmesinden önce, eser miktarlarda da olsa, bünyelerindeki nemi uzaklaştırmak amacıyla mutlaka kurutulmaları gereklidir. Zira hammadde bünyesinde bulunan nem, kabarcıklaşmaya vb. sebep olarak elde edilecek olan damlalık veya yardımcı elemanların kalitesini olumsuz yönde etkileyebilmektedir.
Ürün kalitesini olumsuz etkilememek amacıyla nemli granüller, 2 santimetreyi geçmeyen bir kalınlıkta serilerek kurutma cihazında, 110°C ilâ120°C’ta, birkaç saat süreyle kurutulmalıdır.
Kurutucuda kurutulan granül halindeki polietilen, karışım hazırlama tankına alınır. Karışım hazırlama tankına, polietilenle birlikte, boya ve konsantre vb. gibi katkı maddeleri de alınarak karıştırılır ve homojen hale getirilir.
Karışım, besleme hunisi vasıtasıyla enjeksiyon makinesine beslenir ve enjeksiyon makinesinde 150°C ilâ 160°C aralığındaki bir sıcaklığa kadar ısıtılarak eritilir ve plâstik hamuru haline getirilir.
Enjeksiyon makinesinde hamur haline getirilen hammaddeler, sonsuz vidanın oluşturduğu basınçla itilerek, kalıplara basılır. Bu işlemle erimiş polietilen kalıbın şeklini alır.
Damlalık veya yardımcı elemanlar daha sonra kalıplardan çıkartılarak, soğutma hattında ortam sıcaklığına kadar soğutulur.
Polietilenin tamamen homojen olarak plâstikleşmesi için, enjeksiyon makinesinde, besleme hunisinden çıkış ağzına doğru kademeli bir sıcaklık düşüşünün sağlanması gereklidir.
Damlalıklar, silindirik veya düz olabilir. Silindirik damlalıklar yaygın olarak kullanılmaktadır. Damlalıklar üzerinde bir su giriş kısmı, suyu belirli bir süre devrettiren labirent şeklindeki çok küçük kanallar ve su çıkış kısmı yer alır.
Damlalıkların şekli ve boyutları, damlama sulama borusundan beslenen suyun basıncı ile birlikte, belirli bir sürede toprağa verilen suyun hacmini belirlediğinden, damlalıkların özellikle labirent şeklindeki kısmın tasarımı önem arz etmektedir. Bu kısmın şekli ve boyutu değiştirilerek su debisi değiştirilebilir.
Kurutucuda kurutulan granül halindeki polietilen, karışım hazırlama tankına alınır. Karışım hazırlama tankına, polietilenle birlikte, boya ve konsantre vb. gibi katkı maddeleri de alınarak karıştırılır ve homojen hale getirilir.
Karışım, besleme hunisi vasıtasıyla enjeksiyon makinesine beslenir ve enjeksiyon makinesinde 150°C ilâ 160°C aralığındaki bir sıcaklığa kadar ısıtılarak eritilir ve plâstik hamuru haline getirilir.
Enjeksiyon makinesinde hamur haline getirilen hammaddeler, sonsuz vidanın oluşturduğu basınçla itilerek, kalıplara basılır. Bu işlemle erimiş polietilen kalıbın şeklini alır.
Damlalık veya yardımcı elemanlar daha sonra kalıplardan çıkartılarak, soğutma hattında ortam sıcaklığına kadar soğutulur.
Polietilenin tamamen homojen olarak plâstikleşmesi için, enjeksiyon makinesinde, besleme hunisinden çıkış ağzına doğru kademeli bir sıcaklık düşüşünün sağlanması gereklidir.
Damlalıklar, silindirik veya düz olabilir. Silindirik damlalıklar yaygın olarak kullanılmaktadır. Damlalıklar üzerinde bir su giriş kısmı, suyu belirli bir süre devrettiren labirent şeklindeki çok küçük kanallar ve su çıkış kısmı yer alır.
Damlalıkların şekli ve boyutları, damlama sulama borusundan beslenen suyun basıncı ile birlikte, belirli bir sürede toprağa verilen suyun hacmini belirlediğinden, damlalıkların özellikle labirent şeklindeki kısmın tasarımı önem arz etmektedir. Bu kısmın şekli ve boyutu değiştirilerek su debisi değiştirilebilir.
3. DAMLA SULAMA BORUSU ÜRETİMİ
Damlama sulama boruları, doğrusal alçak yoğunluklu polietilenden ekstrüzyonla kalıptan boru çekilmesi sırasında boru içerisine belirli aralıklarla damlalık ilâvesiyle üretilir.
Damlama borusu üretimi aşağıdaki aşamalarda gerçekleştirilir.
Karıştırma:
Uygun miktarlardaki granül halindeki doğrusal alçak yoğunluklu polietilen (DAYPE) ve konsantre vb. gibi yardımcı maddeler karıştırıcıda homojen bir karışım haline getirilir.
Granül halindeki hammaddelerin enjeksiyon makinesinde işlenmesinden önce, eser miktarlarda da olsa, bünyelerindeki nemi uzaklaştırmak amacıyla mutlaka kurutulmaları gereklidir. Zira hammadde bünyesinde bulunan nem, kabarcıklanmaya vb. sebep olarak elde edilecek olan damlalık veya yardımcı elemanların kalitesini olumsuz yönde etkileyebilmektedir. Ürün kalitesini olumsuz etkilememek amacıyla nemli granüller, 2 santimetreyi geçmeyen bir kalınlıkta serilerek kurutma cihazında, 110°C ilâ120°C’ta, birkaç saat süreyle kurutulmalıdır.
Besleme:
Karıştırıcıdan gelen hammadde ve yardımcı maddeler karışımı, besleme hunisi vasıtasıyla belirli hızlarla ekstrudere beslenir.
Ekstrüzyon:
Uygun besleme hammadde ve yardımcı maddeler karışımı, ekstrudere beslenerek ısıyla hamur haline getirilir, sonsuz vida ile kalıba doğru itilerek boru haline getirilir.
Ekstruder çıkışında yer alan halka şeklindeki kalıp, üretilecek damlama sulama borusunun çapını ve et kalınlığını belirler. Yaygın olarak tercih edilen damlama sulama borusu çapı 16 mm olup, daha küçük ve büyük çaplarda da damlama sulama boruları üretmek mümkündür.
Damlama sulama borularının et kalınlıkları 0,6 mm ila 0,12 mm arasında değişmektedir. Talebe göre farklı et kalınlıklarında da damlama sulama borusu üretilebilir.
Damlalık Dizme:
Damlalık besleme makinesi vasıtasıyla enjeksiyonla elde edilen damlalıklar ekstrudere girişine beslenerek, 20, 30 veya 50 cm aralıklarda ekstrüzyonla elde edilen boruya dizilir.
Üretilen boruya dizilecek damlalıkların çapı, boru iç çapı ile aynı olmalıdır. Damlalık besleme makineleri, otomatik olarak çalıştıklarından, bulunan boru çapına uygun damlalıkların yer aldığı besleme hunilerini otomatik olarak seçerek buradaki damlalıkları ekstrudere gönderir.
Damlama sulama boruları, doğrusal alçak yoğunluklu polietilenden ekstrüzyonla kalıptan boru çekilmesi sırasında boru içerisine belirli aralıklarla damlalık ilâvesiyle üretilir.
Damlama borusu üretimi aşağıdaki aşamalarda gerçekleştirilir.
Karıştırma:
Uygun miktarlardaki granül halindeki doğrusal alçak yoğunluklu polietilen (DAYPE) ve konsantre vb. gibi yardımcı maddeler karıştırıcıda homojen bir karışım haline getirilir.
Granül halindeki hammaddelerin enjeksiyon makinesinde işlenmesinden önce, eser miktarlarda da olsa, bünyelerindeki nemi uzaklaştırmak amacıyla mutlaka kurutulmaları gereklidir. Zira hammadde bünyesinde bulunan nem, kabarcıklanmaya vb. sebep olarak elde edilecek olan damlalık veya yardımcı elemanların kalitesini olumsuz yönde etkileyebilmektedir. Ürün kalitesini olumsuz etkilememek amacıyla nemli granüller, 2 santimetreyi geçmeyen bir kalınlıkta serilerek kurutma cihazında, 110°C ilâ120°C’ta, birkaç saat süreyle kurutulmalıdır.
Besleme:
Karıştırıcıdan gelen hammadde ve yardımcı maddeler karışımı, besleme hunisi vasıtasıyla belirli hızlarla ekstrudere beslenir.
Ekstrüzyon:
Uygun besleme hammadde ve yardımcı maddeler karışımı, ekstrudere beslenerek ısıyla hamur haline getirilir, sonsuz vida ile kalıba doğru itilerek boru haline getirilir.
Ekstruder çıkışında yer alan halka şeklindeki kalıp, üretilecek damlama sulama borusunun çapını ve et kalınlığını belirler. Yaygın olarak tercih edilen damlama sulama borusu çapı 16 mm olup, daha küçük ve büyük çaplarda da damlama sulama boruları üretmek mümkündür.
Damlama sulama borularının et kalınlıkları 0,6 mm ila 0,12 mm arasında değişmektedir. Talebe göre farklı et kalınlıklarında da damlama sulama borusu üretilebilir.
Damlalık Dizme:
Damlalık besleme makinesi vasıtasıyla enjeksiyonla elde edilen damlalıklar ekstrudere girişine beslenerek, 20, 30 veya 50 cm aralıklarda ekstrüzyonla elde edilen boruya dizilir.
Üretilen boruya dizilecek damlalıkların çapı, boru iç çapı ile aynı olmalıdır. Damlalık besleme makineleri, otomatik olarak çalıştıklarından, bulunan boru çapına uygun damlalıkların yer aldığı besleme hunilerini otomatik olarak seçerek buradaki damlalıkları ekstrudere gönderir.
Soğutma:
Damlalık takılmış borular vakumla alınır ve soğutma havuzunda soğutulur.
Bitirme:
Borular damlalıkların damlatma kısımlarından delinerek çekiciyle sarım ünitesine alınır, sarılarak kangal haline getirilir ambalâjlanır ve piyasaya sevk edilmek üzere depolanır. Damlama sulama borusu kangalları genellikle 400 m uzunluğundadır. Talebe göre daha uzun veya kısa kangallar da oluşturulabilir.
Damlalık takılmış borular vakumla alınır ve soğutma havuzunda soğutulur.
Bitirme:
Borular damlalıkların damlatma kısımlarından delinerek çekiciyle sarım ünitesine alınır, sarılarak kangal haline getirilir ambalâjlanır ve piyasaya sevk edilmek üzere depolanır. Damlama sulama borusu kangalları genellikle 400 m uzunluğundadır. Talebe göre daha uzun veya kısa kangallar da oluşturulabilir.
4. TÜRK STANDARTLARI
Damlama sulama sistemleri ile ilgili herhangi bir Türk Standardı bulunmamaktadır.
Damlama sulama sistemleri ile ilgili herhangi bir Türk Standardı bulunmamaktadır.
5.. ÜRÜN FİYATLARI
Damlama sulama borusu fabrika çıkış fiyatı, boru çapı ve sulama debisine göre 0,15 ilâ 0,35 TL/m arasında değişmektedir. Bu profilde damlama sulama borularının ortalama satış fiyatı 0,25 TL/m olarak alınmıştır.
Damlama sulama borusu fabrika çıkış fiyatı, boru çapı ve sulama debisine göre 0,15 ilâ 0,35 TL/m arasında değişmektedir. Bu profilde damlama sulama borularının ortalama satış fiyatı 0,25 TL/m olarak alınmıştır.
6. ÜRETİM KAPASİTESİ
Tesiste, yılda tam kapasitede 40 milyon metre damlama sulama borusu ve bu borularda kullanılacak damlalıklar üretilecektir.
7. ÜRETİM AKIM ŞEMASI
Damlalık Üretim Akış Şeması
Tesiste, yılda tam kapasitede 40 milyon metre damlama sulama borusu ve bu borularda kullanılacak damlalıklar üretilecektir.
7. ÜRETİM AKIM ŞEMASI
Damlalık Üretim Akış Şeması
Polietilen ► Kurutma
▼
Boya, UV Filtresi ► Karışım Hazırlama ◄ Diğer Katkı Maddeleri
▼
Enjeksiyonla Kalıplama
▼
Soğutma
▼
Piyasaya Arz
▼
Boya, UV Filtresi ► Karışım Hazırlama ◄ Diğer Katkı Maddeleri
▼
Enjeksiyonla Kalıplama
▼
Soğutma
▼
Piyasaya Arz
Damlama Sulama Borusu
Üretim Akış Şeması
Üretim Akış Şeması
Polietilen ► Kurutma
▼
Boya, UV Filtresi ► Karışım Hazırlama ◄ Diğer Katkı Maddeleri
▼
Ekstrüzyonla Boru Çekme
▼
Damlalık ► Damlalık Yerleştirme
▼
Delik Açma
▼
Soğutma
▼
Sarma
▼
Piyasaya Arz
8. ÇEVRE VE SAĞLIK PROBLEMLERİ
Tesisten çevreye veya havaya herhangi bir sıvı veya gaz atık verilmeyecektir.
▼
Boya, UV Filtresi ► Karışım Hazırlama ◄ Diğer Katkı Maddeleri
▼
Ekstrüzyonla Boru Çekme
▼
Damlalık ► Damlalık Yerleştirme
▼
Delik Açma
▼
Soğutma
▼
Sarma
▼
Piyasaya Arz
8. ÇEVRE VE SAĞLIK PROBLEMLERİ
Tesisten çevreye veya havaya herhangi bir sıvı veya gaz atık verilmeyecektir.
9. TERMİN PLANI
Tesisin, öz kaynağın yeterli olması, öz kaynağın yeterli olmadığı durumlarda ise, iç veya dış kredilerin zamanında alınması şartıyla, 12 ay içerisinde faaliyete geçeceği öngörülmüştür.
Çizelge 2: Temrin Plânı
Tesisin, öz kaynağın yeterli olması, öz kaynağın yeterli olmadığı durumlarda ise, iç veya dış kredilerin zamanında alınması şartıyla, 12 ay içerisinde faaliyete geçeceği öngörülmüştür.
Çizelge 2: Temrin Plânı
Yapılacak İşler Aylar
1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12
Fizibilite Etüdü Hazırlanması x
Plân ve Proje Hazırlanması x x
Onay ve Ruhsat Alınması x x
Fabrika İnşaatı x x x x x x
Makine ve Teçhizat Montajı x x x x
Deneme Üretimi x
1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12
Fizibilite Etüdü Hazırlanması x
Plân ve Proje Hazırlanması x x
Onay ve Ruhsat Alınması x x
Fabrika İnşaatı x x x x x x
Makine ve Teçhizat Montajı x x x x
Deneme Üretimi x
10. TÜRKİYE DE DAMLA SULAMANIN YAYGIN OLDUĞU ŞEHİRLER
KONYA, ADANA, MERSİN, ANTALYA, GAZİANTEP, BURSA, İZMİR, İSTANBUL
11. MANTIĞIMIZ VE HEDEFLERİMİZ
11.1 MANTIĞIMIZ
Küresel ısınma ve su kaybı nedeniyle damla sulama siteminin yaygınlaştırılması.
Dünya üzerinde, yaşam kaynağımız olan suyun israfının önlenmesi ve sudan maksimum düzeyde fayda sağlanması.
Damla sulama sistemi ile insan gücünün boşa harcanmasının önlenmesi.
Damla sulama sistemi ile zaman kaybının önlenmesi.
Bitkilerin erken olgunlaşmasını sağlama.
11.2 HEDEFLERİMİZ
Müşteri memnuniyeti sağlamak.
Karlı satış gerçekleştirmek.
Halkı bilinçlendirmek.
Marka imajı yaratmak.
12. SEKTÖRLE İLGİLİ RİSKLER
Damla sulama sistemi araçlarını üreten firmalar açısından en büyük risk, halkın sulama konusunda bilinçsiz olmasıdır. İnsanlar damla sulama sisteminin pahalı olduğunu düşünüyorlar bu nedenle alışılagelmiş olan yağmurlama sulama veya hortumla sulama şekillerini kullanmaya devam ediyorlar. Ancak damla sulama sisteminin getireceği faydaları ile maliyeti kıyaslamıyorlar. Uzun dönemi düşünmemeleri sektördeki firmalar açısından olumsuz etki yapmaktadır.
13. SATIŞLAR NASIL ARTTIRILABİLİR?
Satışları arttırabilmenin en önemli yolu insanları bilinçlendirmektir. Damla sulama sistemi ile tanıtımlar yapılmalı, halka bu sistemin faydalarını anlatmak gerekir.
B–) EKONOMİK DEĞERLENDİRME
1. YATIRIMIN KONUSU
Yatırım konusu, polietilen esaslı damla sulama boruları üretimidir.
Yatırım konusu, polietilen esaslı damla sulama boruları üretimidir.
2. ÜRETİLECEK MAL VE HİZMETLER
Damlama sulama sistemleri, sulama boruları ile dirsek, nipel, manşon, kör tapa vb. gibi yardımcı elemanlardan oluşur.
Damlama sulama; bitkilerin ihtiyacı olan suyun, ihtiyaç duyulan miktarda ve zamanda, düşük basınçla doğrudan bitki köklerinin en yoğun bulunduğu bölgelere verilmesine imkân sağlayan ve sulama zararlarını asgariye çıkaran bir yöntemdir.
Damlama sulama sistemleri, kuyu, nehir veya göl gibi herhangi bir kaynaktan elde edilen suyun, bir besleme pompası yardımıyla, ana besleme borularına, buradan da üzerinde damlalıkların yer aldığı damlama sulama borularına verildiği, birbirine paralel veya seri bağlı borulardan oluşan bir sulama sistemidir.
Damlama sulama sisteminde en önemli görev, suyu, 2 litre/saat ile 4 litre/saat gibi, belirli bir debi ile damlalar halinde toprağa veren damlalıklara sahip damlama sulama borularıdır. Damlama sulama borularının çapı, 10 mm ila 20 mm arasında, et kalınlıkları ise 0,6 mm ile 1,2 mm arasında değişmektedir. Yaygın olarak kullanılan çap 16 mm, et kalınlığı ise 1,0 mm‘dır.
Damlalıklar borulara 20, 25, 30, 35, 40, 45 ve 50 cm veya istenilen aralıklarla yerleştirilebilir. Damlama sulama boruları piyasaya 400 metrelik kangallar halinde verilmektedir.
3.1 DAMLA SULAMA SİSTEMİNİN FAYDALARI
1- Az su uygulamalarıyla bitkide stres yaratmayarak iyi bir toprak havalanması sağlar,
1- Az su uygulamalarıyla bitkide stres yaratmayarak iyi bir toprak havalanması sağlar,
2- Yüzey akış ve derine sızma oluşturmaz,
3- Yabancı ot gelişimi az olur,
4- Sulama ile birlikte gübreleme ve ilaçlama yapılabilir,
5- Klasik sulama yöntemlerine göre % 60 gübre ve ilaçlama tasarrufu sağlar,
6- Bitkiler daha iyi gelişir. Üründe önemli oranda kalite ve verim artışı sağlar (%20-90),
7- Mahsul 2-3 hafta erken olgunlaşır,
8- Bitkilere su ve gübre dağılımının eşit, dolayısıyla aynı zamanda olgulaşma ve tek elde hasat olanağı sağlar,
9- Az miktarda su ile daha randımanlı sulama yapılıp, kurulması ve kaldırılması kolaydır,
10- Erozyonu ve toprak kaybını önler,
11- Düşük basınçlarda sulama imkanı sağlar,
12- Bitkinin toprak üstü aksamı ıslatılmadığından hastalıkların gelişmesi önlenir,
13- İşçilik ve zamandan tasarruf sağlar,
14- Tarımsal sulamalardaki en ekonomik sistemdir,
15- Damla sulama sistemi üsten yapılan diğer sulama sistemleri gibi rüzgârdan, engebeli araziden ve sıcaklık dalgalanmalarından etkilenmez. 100% homojen yani eşit sulama imkânı verir.
16- Rüzgâr hızına bağlı kalmaksızın gün içinde herhangi bir saatte sulama imkânı sağlar.
3.2 DAMLA SULAMANIN DEZAVANTAJLARI NELERDİR?
* En önemli dezavantajı sistem kuruluş maliyetinin yüksek olmasıdır. Fakat yapılan ürüne göre sistem kendini 1-3 yıl içinde amorti eder.
* İkinci dezavantajı kalitesiz su, kalitesiz filtreler ve kalitesiz eski teknoloji damla sulama boruları kullanılarak zamanla damlatıcıların tıkanma riskidir.
* En önemli dezavantajı sistem kuruluş maliyetinin yüksek olmasıdır. Fakat yapılan ürüne göre sistem kendini 1-3 yıl içinde amorti eder.
* İkinci dezavantajı kalitesiz su, kalitesiz filtreler ve kalitesiz eski teknoloji damla sulama boruları kullanılarak zamanla damlatıcıların tıkanma riskidir.
4.1 DAMLA SULAMI SİSTEMİNİ OLUŞTURAN PARÇALAR
Damla sulama yönteminin uygulanmasını sağlayan alet ve ekipmandan oluşan sisteme damla sulama sistemi denir. Damla sulama sisteminin elemanları üç ana gruba ayrılır:
1- Basınç ve denetim birimi :
– Su kaynağı
– Pompa
– Gübre tankı
– Hidro-Siklon
– Filtre
– Debi – basınç ölçme ve düzenleme elemanları
2- Su iletim ve dağıtım elemanları (borular) :
– Ana boru hattı
– Yan boru hattı (Manifold)
– Damlatıcı borular (Lateral borular)
3- Damlatıcılar
1.Basınç ve Denetim Birimi: Sistemin çalışması için gerekli olan basıncı sağlamaktadır. Basınç ve debiyi kontrol altında tutarak, gerektiğinde sisteme gübre ve diğer kimyasalların verilmesini, sistemdeki tıkanmaları önlemek için suyun süzülmesini de temin etmektedir.
Su Kaynağı: Sulama yapılabilmesi için su potansiyelinin yüksek olduğu bir yerden alınması gerekmektedir. Bu havuz, yeraltından santrifüj pompayla çekilen su veya akarsu, göl gibi kaynaklardan alınan su olabilir. Damla sulama yönteminde her türlü su kaynağından yararlanılabilmektedir. Ancak suyun fazla miktarda kum, sediment ve yüzücü cisim içermemesi gerekir.
Pompa: Su kaynağı sulanacak araziden yeteri kadar yüksekte (15–20 m) değilse, sistemin çalışması için pompa kullanılmalıdır. Damla sulama sistemleri düşük basınçla (0,5–2,0 atm) çalıştığından genellikle santrifüj pompalar kullanılır ve motor gücü ihtiyacı da düşüktür. Santrifüj pompalar, sistemin çalışması için gerekli olan en az 1,0 atm basıncı sağlamaktadırlar. Örneğin; 80 dekar bir meyve bahçesinin sulanmasında kullanılacak pompada 2,5–3 kw’lık bir elektrik yeterlidir.
Gübre Tankı: Gübre tankı, kimyasal gübrelerin eriyik halinde sisteme verilmesini sağlar. Damla sulama sisteminde süzgeçten önce kullanılmaktadır. Gübre verileceğinde sistemdeki suyun bir kısmı (1/3 – 1/4’ü) 25–100 litre hacmindeki bu tanktan geçirilerek gübre sulama suyuna karıştırılır. Ayrıca damla sulama sistemlerinde bitki besin maddeleri sulama suyuna karıştırılarak uygulanmaktadır. Bu amaçla sıvı gübre kullanılır. Gübre tankı ana boruya üzerinde vanalar bulunan hortumlarla iki noktadan bağlanır. Biri gübre tankına su girişi, diğeri ise su çıkışı için gereklidir. Gübre uygulanacağı zaman ana boru üzerindeki vana kısmen kapatılır, gübre tankı giriş ve çıkış vanaları açılır. Böylece ana borudaki suyun bir kısmının gübre tankına iletilmesi sağlanır. Burada sıvı, gübre ile karışarak tekrar ana boruya döner.
Hidro-Siklon: Kum içeriği yüksek olan sulama sularında kullanılmaktadır. Suyun içindeki kumu tutarak damlatıcıların tıkanma riskini azaltmaktadır.
Filtre: Damla sulama sisteminin olmazsa olmaz unsurunu oluşturmaktadır. Damlatıcıların tıkanmasını önlemek için, sulama suyu iletim elemanlarına verilmeden önce filtreden geçirilerek, su içerisinde bulunan kum, silt, alg ve eritilen gübrede bulunan katı parçacıkların tutulması sağlanır. Eğer su içerisinde kum, silt gibi büyük çaplı askı ve sürüntü maddeleri varsa, iki ayrı filtre kullanılır. Birincisi pompa çıkışındadır ve kaba materyalin tutulmasına yarar, kum-çakıl doldurulmuş silindir şeklindedir, kum filtresi de denir. İkincisi gübre tankı çıkışındadır ve kimyasal bileşikler, algler ve çok ince materyalin süzülmesini sağlar; genellikle 100–250 meşlik elek filtrelerden oluşur. Gübreden gelebilecek parçacıkları tutmak için gübre tankı çıkışında yer alır. Her sulamadan sonra elek filtreler sökülür ve yıkanarak temizlenir. Sulama suyu temiz ve kaba materyal içermiyorsa birinci filtreye de gerek kalmayabilir.
Debi – Basınç Ölçme ve Düzenleme Elemanları: Sisteme verilen sulama suyu debisinin bilinmesi ve sistem basıncının kontrol altında tutulması için denetim biriminin uygun ve gerekli noktalarına debi ölçer (sayaç) ve basınç ölçerler (manometre) ile debi ve basınç düzenleyiciler (regülatör) yerleştirilir.
Basınç düzenleyiciler, gerektiğinde iletim ve dağıtım elemanlarının başlangıç noktalarına da yerleştirilir.
2. Su İletim ve Dağıtım Elemanları (Borular): Pompa ve denetim biriminden alınan sulama suyunu, bitkinin etkili kök bölgesi yakınında bulunan damlatıcılara taşıyan elemanlardır.
Ana Boru Hattı: Ana borular, kaynaktan gelerek denetim biriminden geçen suyu yan boru (manifold) hattına iletir. Genellikle sert PVC veya esnek PE’den üretilen borular kullanılır. Ana boru hattı, sabit sistemlerde genellikle toprak altına gömülür.
Yan Boru Hattı (Manifold): Ana borudan alınan suyu damlatıcı borularına aktarır. Çaplarının dışındaki özellikleri ana boru hattına benzer. Çapları genel olarak 25–100 mm arasındadır. Ana boru hattında olduğu gibi, koşullara göre gerektiğinde toprak altına gömülürler. Bazen de, yan boru hattı bazı sistemlerde toprak yüzeyi üzerinden gider. Bu durumda yumuşak polietilen boru kullanılır. Sulama alanının küçük olduğu düşük kapasiteli sistemlerde, ana boru hattına gerek kalmadan su doğrudan yan boru hattına verilebilir. Yan boru hatlarının çapları 32mm’den 110mm’ye kadar olan borular kullanılmaktadır. Bu durumda da sert boru (PVC veya galvaniz) kullanılır.
Damlatıcı Borular (Lateral Borular): Yan boru hattından alınan suyu arazide dağıtarak damlatıcılara veren boruların oluşturduğu boru hatlarıdır. Bunlara su dağıtım boruları veya lateral borular da denir. Damlatıcılar bunların üzerine veya içerisine belirli aralıklarla (20 cm, 25,33,40,50 vb.) yerleştirilmiştir, bu nedenle damlatıcı hattı denir. Esnek özellikte polietilen (PE) borular veya yumuşak PVC borular kullanılır. Çapları 12–30 mm arasındadır. Uzunluklarının 100m’yi geçmemesi tavsiye edilir; sistemin basınç, debi ve damlatıcı aralığına göre 300m’ye kadar çıkarılabilir. Lateralların toprak yüzeyinden gidenleri toprak altından gidenlerine göre daha çok kullanılmaktadır.
3. Damlatıcılar: Sulama suyunu basınçsız veya sıfıra yakın basınç ve çok düşük debi ile toprağa ulaştıran elemanlardır. Damlatıcı borularının (lateral) bir parçası konumundadırlar. Hem basıncı, hem de debiyi düşüren özelliğe sahiptirler; bu nedenle çapları genellikle 0,2–2 mm arasındadır. Damlatıcılarda basıncın düşürülmesinde iki farklı prensipten yararlanılır: Birisi orifis ile basınç düşürme, diğeri ise sürtünme kayıpları ile basınç düşürmedir. Sürtünme ile basınç düşürmek için su, ya uzun yollu kılcal borulardan veya zigzaglı (dolambaçlı) akış ortamından geçirilir.
Damlatıcılar, borudaki konumuna, yani damlatıcının boruya yerleştirilişine göre iki çeşittir: Boru üstü (hat üstü, online) damlatıcılar ve boru içi (hat içi, inline) damlatıcılardır. Boru üstü damlatıcılar, genellikle orifisli yapılırlar ve damlatıcı borusundan ayrı üretilip, sonradan özel bir aletle istenilen aralıklarda boruya yerleştirilirler; arızalanması durumunda değiştirilebilirler, ayrıca damla çıkışı birden fazla (çok çıkışlı) yapılıp çıkışlara hortum bağlanarak damlama noktaları lateraldan uzağa taşınabilir. Boru içi damlatıcılar ise yaygın olarak zigzaglı (dolambaçlı) veya uzun yollu kılcal borulu olarak damlatıcı borusu ile birlikte üretilirler.
1- Basınç ve denetim birimi :
– Su kaynağı
– Pompa
– Gübre tankı
– Hidro-Siklon
– Filtre
– Debi – basınç ölçme ve düzenleme elemanları
2- Su iletim ve dağıtım elemanları (borular) :
– Ana boru hattı
– Yan boru hattı (Manifold)
– Damlatıcı borular (Lateral borular)
3- Damlatıcılar
1.Basınç ve Denetim Birimi: Sistemin çalışması için gerekli olan basıncı sağlamaktadır. Basınç ve debiyi kontrol altında tutarak, gerektiğinde sisteme gübre ve diğer kimyasalların verilmesini, sistemdeki tıkanmaları önlemek için suyun süzülmesini de temin etmektedir.
Su Kaynağı: Sulama yapılabilmesi için su potansiyelinin yüksek olduğu bir yerden alınması gerekmektedir. Bu havuz, yeraltından santrifüj pompayla çekilen su veya akarsu, göl gibi kaynaklardan alınan su olabilir. Damla sulama yönteminde her türlü su kaynağından yararlanılabilmektedir. Ancak suyun fazla miktarda kum, sediment ve yüzücü cisim içermemesi gerekir.
Pompa: Su kaynağı sulanacak araziden yeteri kadar yüksekte (15–20 m) değilse, sistemin çalışması için pompa kullanılmalıdır. Damla sulama sistemleri düşük basınçla (0,5–2,0 atm) çalıştığından genellikle santrifüj pompalar kullanılır ve motor gücü ihtiyacı da düşüktür. Santrifüj pompalar, sistemin çalışması için gerekli olan en az 1,0 atm basıncı sağlamaktadırlar. Örneğin; 80 dekar bir meyve bahçesinin sulanmasında kullanılacak pompada 2,5–3 kw’lık bir elektrik yeterlidir.
Gübre Tankı: Gübre tankı, kimyasal gübrelerin eriyik halinde sisteme verilmesini sağlar. Damla sulama sisteminde süzgeçten önce kullanılmaktadır. Gübre verileceğinde sistemdeki suyun bir kısmı (1/3 – 1/4’ü) 25–100 litre hacmindeki bu tanktan geçirilerek gübre sulama suyuna karıştırılır. Ayrıca damla sulama sistemlerinde bitki besin maddeleri sulama suyuna karıştırılarak uygulanmaktadır. Bu amaçla sıvı gübre kullanılır. Gübre tankı ana boruya üzerinde vanalar bulunan hortumlarla iki noktadan bağlanır. Biri gübre tankına su girişi, diğeri ise su çıkışı için gereklidir. Gübre uygulanacağı zaman ana boru üzerindeki vana kısmen kapatılır, gübre tankı giriş ve çıkış vanaları açılır. Böylece ana borudaki suyun bir kısmının gübre tankına iletilmesi sağlanır. Burada sıvı, gübre ile karışarak tekrar ana boruya döner.
Hidro-Siklon: Kum içeriği yüksek olan sulama sularında kullanılmaktadır. Suyun içindeki kumu tutarak damlatıcıların tıkanma riskini azaltmaktadır.
Filtre: Damla sulama sisteminin olmazsa olmaz unsurunu oluşturmaktadır. Damlatıcıların tıkanmasını önlemek için, sulama suyu iletim elemanlarına verilmeden önce filtreden geçirilerek, su içerisinde bulunan kum, silt, alg ve eritilen gübrede bulunan katı parçacıkların tutulması sağlanır. Eğer su içerisinde kum, silt gibi büyük çaplı askı ve sürüntü maddeleri varsa, iki ayrı filtre kullanılır. Birincisi pompa çıkışındadır ve kaba materyalin tutulmasına yarar, kum-çakıl doldurulmuş silindir şeklindedir, kum filtresi de denir. İkincisi gübre tankı çıkışındadır ve kimyasal bileşikler, algler ve çok ince materyalin süzülmesini sağlar; genellikle 100–250 meşlik elek filtrelerden oluşur. Gübreden gelebilecek parçacıkları tutmak için gübre tankı çıkışında yer alır. Her sulamadan sonra elek filtreler sökülür ve yıkanarak temizlenir. Sulama suyu temiz ve kaba materyal içermiyorsa birinci filtreye de gerek kalmayabilir.
Debi – Basınç Ölçme ve Düzenleme Elemanları: Sisteme verilen sulama suyu debisinin bilinmesi ve sistem basıncının kontrol altında tutulması için denetim biriminin uygun ve gerekli noktalarına debi ölçer (sayaç) ve basınç ölçerler (manometre) ile debi ve basınç düzenleyiciler (regülatör) yerleştirilir.
Basınç düzenleyiciler, gerektiğinde iletim ve dağıtım elemanlarının başlangıç noktalarına da yerleştirilir.
2. Su İletim ve Dağıtım Elemanları (Borular): Pompa ve denetim biriminden alınan sulama suyunu, bitkinin etkili kök bölgesi yakınında bulunan damlatıcılara taşıyan elemanlardır.
Ana Boru Hattı: Ana borular, kaynaktan gelerek denetim biriminden geçen suyu yan boru (manifold) hattına iletir. Genellikle sert PVC veya esnek PE’den üretilen borular kullanılır. Ana boru hattı, sabit sistemlerde genellikle toprak altına gömülür.
Yan Boru Hattı (Manifold): Ana borudan alınan suyu damlatıcı borularına aktarır. Çaplarının dışındaki özellikleri ana boru hattına benzer. Çapları genel olarak 25–100 mm arasındadır. Ana boru hattında olduğu gibi, koşullara göre gerektiğinde toprak altına gömülürler. Bazen de, yan boru hattı bazı sistemlerde toprak yüzeyi üzerinden gider. Bu durumda yumuşak polietilen boru kullanılır. Sulama alanının küçük olduğu düşük kapasiteli sistemlerde, ana boru hattına gerek kalmadan su doğrudan yan boru hattına verilebilir. Yan boru hatlarının çapları 32mm’den 110mm’ye kadar olan borular kullanılmaktadır. Bu durumda da sert boru (PVC veya galvaniz) kullanılır.
Damlatıcı Borular (Lateral Borular): Yan boru hattından alınan suyu arazide dağıtarak damlatıcılara veren boruların oluşturduğu boru hatlarıdır. Bunlara su dağıtım boruları veya lateral borular da denir. Damlatıcılar bunların üzerine veya içerisine belirli aralıklarla (20 cm, 25,33,40,50 vb.) yerleştirilmiştir, bu nedenle damlatıcı hattı denir. Esnek özellikte polietilen (PE) borular veya yumuşak PVC borular kullanılır. Çapları 12–30 mm arasındadır. Uzunluklarının 100m’yi geçmemesi tavsiye edilir; sistemin basınç, debi ve damlatıcı aralığına göre 300m’ye kadar çıkarılabilir. Lateralların toprak yüzeyinden gidenleri toprak altından gidenlerine göre daha çok kullanılmaktadır.
3. Damlatıcılar: Sulama suyunu basınçsız veya sıfıra yakın basınç ve çok düşük debi ile toprağa ulaştıran elemanlardır. Damlatıcı borularının (lateral) bir parçası konumundadırlar. Hem basıncı, hem de debiyi düşüren özelliğe sahiptirler; bu nedenle çapları genellikle 0,2–2 mm arasındadır. Damlatıcılarda basıncın düşürülmesinde iki farklı prensipten yararlanılır: Birisi orifis ile basınç düşürme, diğeri ise sürtünme kayıpları ile basınç düşürmedir. Sürtünme ile basınç düşürmek için su, ya uzun yollu kılcal borulardan veya zigzaglı (dolambaçlı) akış ortamından geçirilir.
Damlatıcılar, borudaki konumuna, yani damlatıcının boruya yerleştirilişine göre iki çeşittir: Boru üstü (hat üstü, online) damlatıcılar ve boru içi (hat içi, inline) damlatıcılardır. Boru üstü damlatıcılar, genellikle orifisli yapılırlar ve damlatıcı borusundan ayrı üretilip, sonradan özel bir aletle istenilen aralıklarda boruya yerleştirilirler; arızalanması durumunda değiştirilebilirler, ayrıca damla çıkışı birden fazla (çok çıkışlı) yapılıp çıkışlara hortum bağlanarak damlama noktaları lateraldan uzağa taşınabilir. Boru içi damlatıcılar ise yaygın olarak zigzaglı (dolambaçlı) veya uzun yollu kılcal borulu olarak damlatıcı borusu ile birlikte üretilirler.
4.2 DAMLA SULAMA BORULARINDA ARANAN ÖZELLİKLER
1. Damla sulama boruları tabiat şartlarına özellikle de güneşe (ültraviyole ışınlarına) karşı korunmuş olmalıdır. Aksi halde boruda dağılmalar oluşabilmektedir.
2. Damlatıcı (dripper) ile PE boru uygun şekilde birleşmiş olmalıdır.
3. PE boruların et kalınlığı homojen, iç ve dış yüzeyleri pürüzsüz ve parlak olmalıdır.
4. Damlatıcı aralıkları eşit ve her damlatıcıdan aynı boşalım sağlanmalıdır.
5. Damlatıcı debileri imalatçı tarafından verilen basınç-debi-boru uzatma mesafeleri değerlerini sağlamalıdır. Aksi halde projelendirme ile uygulama arasında ciddi anlamda problemler ortaya çıkabilir.
6. Damla sulama boruları imalatçısı tarafından ömür (yaşlandırma) testleri yapıldıktan sonra piyasaya verilmelidir. Bunun için uygun PE hammaddesi, uygun karışımla kullanılmalıdır.
7. PE yuvarlak borunun çekme-kırılma-aşınma vb. olaylara karşı dayanıklı olması gerekmektedir.
1. Damla sulama boruları tabiat şartlarına özellikle de güneşe (ültraviyole ışınlarına) karşı korunmuş olmalıdır. Aksi halde boruda dağılmalar oluşabilmektedir.
2. Damlatıcı (dripper) ile PE boru uygun şekilde birleşmiş olmalıdır.
3. PE boruların et kalınlığı homojen, iç ve dış yüzeyleri pürüzsüz ve parlak olmalıdır.
4. Damlatıcı aralıkları eşit ve her damlatıcıdan aynı boşalım sağlanmalıdır.
5. Damlatıcı debileri imalatçı tarafından verilen basınç-debi-boru uzatma mesafeleri değerlerini sağlamalıdır. Aksi halde projelendirme ile uygulama arasında ciddi anlamda problemler ortaya çıkabilir.
6. Damla sulama boruları imalatçısı tarafından ömür (yaşlandırma) testleri yapıldıktan sonra piyasaya verilmelidir. Bunun için uygun PE hammaddesi, uygun karışımla kullanılmalıdır.
7. PE yuvarlak borunun çekme-kırılma-aşınma vb. olaylara karşı dayanıklı olması gerekmektedir.
4.3 DAMLA SULAMA BORULARIN VE SİSTEMİN KULLANILMASINDA DİKKAT EDİLECEK HUSUSLAR
1. Damla sulama boru hatları, bitki sıraları boyunca döşenir. Bitki sıralarına dik yönde kesinlikle döşenmez. Borular toprak üstünde olmalıdır. Bayır yukarı eğimde döşemekten kaçınılmalıdır.
2. Filtrasyon sistemi kullanılacak suyun hüviyetine uygun olmalı ve su iyi filtre edilmelidir.
3. Sistemde gübreleme tankı olmalı ve dönemsel olarak sulama ile gübrelemede yapılarak verim ve kalite artışı sağlanabilir.
4. Sistemde sulama suyu, bir kuyudan veya kumlu bir ortamdan alınıyorsa mutlaka hidrosiklon (kum tutacağı) kullanılmalıdır Hidrosiklonda tutulamayan mil, kil, sediment, yosun, ot, çöp, yaprak, yabancı ot tohumu, böcek canlı cansız yüzücü cisimler için ise kum-çakıl filtre tankı kullanılmalıdır. Ayrıca sistemlerde, elek veya disk filtre gibi filtreler olmak zorundadır.
5. Gübre ilaç gibi uygulamalar belirli oranlarda yapılmalıdır. Aksi taktirde bitki kök gelişimi olumsuz yönde etkilenir, toprakta kimyasal bileşikler meydana gelir, toprakta ve bitkide telafisi zor aksaklıklar meydana gelir.
6. Suda oluşacak yeşil yosunlar için Klor, kahverengi yosunlar için bakır sülfat uygulaması yapılmaktadır.
7. Sistem temizlenmesi için sezon ortalarında ve sonunda fosforik asit uygulanmalıdır. Borular toplanmadan önce mutlaka temizlenmelidir. Disk ya da elek filtrenin temizlenmesi sık aralıklarla, en azından her sulamadan sonra yapılması gerekir.
8. Sistem gömülü ise: mutlaka sistemdeki havayı almak için vantuzlar kullanılmalıdır.
9. Bobinleri kapalı alanda, yağmurdan ve güneşten uzakta saklanmalıdır.
10. Gübre tankına konulan gübrelerin kimyasal reaksiyonlarının patlamaya sebep olabileceği unutulmamalıdır.
11. Kontrol biriminde bulunan unsurların sistem çalıştırılmadan önce kapatılmış olduğuna dikkat edilmelidir.
12. Elektrikli pompa kullanımında elektrik kaçağının olup olmadığına dikkat edilmelidir.
13. Damla sulama boruları, depo içerisinde en fazla 7 top’luk kümeler halinde düz bir zemin üzerinde muhafaza edilmelidir.
14. Damla sulama boruları sulama sezonuna hazırlık aşamasında, kontrol edilmelidir. Fare ve benzeri haşarat zararının olup olmadığına dikkat edilmelidir.
15. Sulama sezonu sonunda ve başında damla sulama borularının sonunda ki kör tapalar çıkarılarak borunun içerisi temizlenmelidir.
16. Damla sulama boruları PE (polietilen) malzemeden imal edilir. Bu malzeme geri dönüşümü olan bir malzemedir. Ekonomik ömrünü doldurmuş ürünler çevre kirliliği yaratmaktadır. Bu ürünlerin geri dönüşüm tesislerine verilmesi çevre sağlığı açısından önemlidir.
1. Damla sulama boru hatları, bitki sıraları boyunca döşenir. Bitki sıralarına dik yönde kesinlikle döşenmez. Borular toprak üstünde olmalıdır. Bayır yukarı eğimde döşemekten kaçınılmalıdır.
2. Filtrasyon sistemi kullanılacak suyun hüviyetine uygun olmalı ve su iyi filtre edilmelidir.
3. Sistemde gübreleme tankı olmalı ve dönemsel olarak sulama ile gübrelemede yapılarak verim ve kalite artışı sağlanabilir.
4. Sistemde sulama suyu, bir kuyudan veya kumlu bir ortamdan alınıyorsa mutlaka hidrosiklon (kum tutacağı) kullanılmalıdır Hidrosiklonda tutulamayan mil, kil, sediment, yosun, ot, çöp, yaprak, yabancı ot tohumu, böcek canlı cansız yüzücü cisimler için ise kum-çakıl filtre tankı kullanılmalıdır. Ayrıca sistemlerde, elek veya disk filtre gibi filtreler olmak zorundadır.
5. Gübre ilaç gibi uygulamalar belirli oranlarda yapılmalıdır. Aksi taktirde bitki kök gelişimi olumsuz yönde etkilenir, toprakta kimyasal bileşikler meydana gelir, toprakta ve bitkide telafisi zor aksaklıklar meydana gelir.
6. Suda oluşacak yeşil yosunlar için Klor, kahverengi yosunlar için bakır sülfat uygulaması yapılmaktadır.
7. Sistem temizlenmesi için sezon ortalarında ve sonunda fosforik asit uygulanmalıdır. Borular toplanmadan önce mutlaka temizlenmelidir. Disk ya da elek filtrenin temizlenmesi sık aralıklarla, en azından her sulamadan sonra yapılması gerekir.
8. Sistem gömülü ise: mutlaka sistemdeki havayı almak için vantuzlar kullanılmalıdır.
9. Bobinleri kapalı alanda, yağmurdan ve güneşten uzakta saklanmalıdır.
10. Gübre tankına konulan gübrelerin kimyasal reaksiyonlarının patlamaya sebep olabileceği unutulmamalıdır.
11. Kontrol biriminde bulunan unsurların sistem çalıştırılmadan önce kapatılmış olduğuna dikkat edilmelidir.
12. Elektrikli pompa kullanımında elektrik kaçağının olup olmadığına dikkat edilmelidir.
13. Damla sulama boruları, depo içerisinde en fazla 7 top’luk kümeler halinde düz bir zemin üzerinde muhafaza edilmelidir.
14. Damla sulama boruları sulama sezonuna hazırlık aşamasında, kontrol edilmelidir. Fare ve benzeri haşarat zararının olup olmadığına dikkat edilmelidir.
15. Sulama sezonu sonunda ve başında damla sulama borularının sonunda ki kör tapalar çıkarılarak borunun içerisi temizlenmelidir.
16. Damla sulama boruları PE (polietilen) malzemeden imal edilir. Bu malzeme geri dönüşümü olan bir malzemedir. Ekonomik ömrünü doldurmuş ürünler çevre kirliliği yaratmaktadır. Bu ürünlerin geri dönüşüm tesislerine verilmesi çevre sağlığı açısından önemlidir.
5.1 DAMLA SULAMA İLE GÜBRELEME
Bitkinin ihtiyaç duyduğu besin elementlerini sulama esnasında suyu taşıyıcı olarak kullanarak, bitkiye vermek için gübreleme sistemleri kullanılır.
Gübreleme uygulaması için suda kolay eriyebilen granül ya da toz gübrelerden kullanılacak olan gübre, gübre tankının 1/3 ü su dolduktan sonra gerekli miktarda konulur. Gübre tankının kapağı iyice kapatılır, büyük vana biraz kısılır ve gübreleme vanaları açılır. Damla sulamada, gübre uygulama süresi, sulama süresinin %75-80’i kadar olmalıdır. Arta kalan sürede ise, damlatıcı akış yolunda kalabilecek gübrenin dışarıya yıkanması sağlanır.
Damla Sulama Sisteminde kullanılan gübreler sıvı ya da suda eriyebilen toz ya da granüller gübreler.
Gübre İsmi Etkili Madde Oranı (%) Formülü
Amonyum Nitrat %33-34 N NH4NO3
Üre %46 N Co(NH2)2
Amonyum Sülfat %21 N (NH4)2SO4
Mono Amonyum Fosfat (MAP) %12 N +%61 P2O5 NH4H2PO4
Fosforik Asit 1 kg P2O5/litrede %85’lik H3PO4
Mono Potasyum Fosfat (MKP) %52 P2O5+ %34 K2O KH2PO4
Potasyum Nitrat %13 N + %46 K2O KNO3
Potasyum Sülfat (Sulu potas) %50-52 K2O + %18 S K2SO4(suda erir tipi)
Kalsiyum Nitrat %15.5 N + %26 CaO Ca(NO3).NH4NO3.2H2O
Magnezyum Sülfat %16 MgO + %13 S MgSO4.7H2O
Magnezyum Nitrat (Magnesial) %16 MgO + %10 N Mg(NO3).5H2O
Fe-EDTA %13 Fe Fe.EDTA
Sequestrine %5 Fe Fe.EDDHA
Çinko Sülfat %22 Zn ZnSO4.7H2O
Mangan Sülfat %24 Mn MnSO4.4H2O
Bakır Sülfat %25 Cu CuSO4.5H2O
Borik Asit %17 B H3BO3
Tablo’da belirtilen gübreler ve bunların dışında kalan suda erimeyen gübreler (Üre, Amonyum Sülfat v.s.) kullanılacaksa bu gübreleri bir başka kap içerisinde eritip bir süzgeçten sonra gübre tankına konularak yapılmalıdır. Aksi halde damlatıcıların tıkanmasına neden olur. Magnezyum, Çinko-Mangan ve demirli gübreler danışmadan kullanılmamalıdır.
Gübreleme uygulaması için suda kolay eriyebilen granül ya da toz gübrelerden kullanılacak olan gübre, gübre tankının 1/3 ü su dolduktan sonra gerekli miktarda konulur. Gübre tankının kapağı iyice kapatılır, büyük vana biraz kısılır ve gübreleme vanaları açılır. Damla sulamada, gübre uygulama süresi, sulama süresinin %75-80’i kadar olmalıdır. Arta kalan sürede ise, damlatıcı akış yolunda kalabilecek gübrenin dışarıya yıkanması sağlanır.
Damla Sulama Sisteminde kullanılan gübreler sıvı ya da suda eriyebilen toz ya da granüller gübreler.
Gübre İsmi Etkili Madde Oranı (%) Formülü
Amonyum Nitrat %33-34 N NH4NO3
Üre %46 N Co(NH2)2
Amonyum Sülfat %21 N (NH4)2SO4
Mono Amonyum Fosfat (MAP) %12 N +%61 P2O5 NH4H2PO4
Fosforik Asit 1 kg P2O5/litrede %85’lik H3PO4
Mono Potasyum Fosfat (MKP) %52 P2O5+ %34 K2O KH2PO4
Potasyum Nitrat %13 N + %46 K2O KNO3
Potasyum Sülfat (Sulu potas) %50-52 K2O + %18 S K2SO4(suda erir tipi)
Kalsiyum Nitrat %15.5 N + %26 CaO Ca(NO3).NH4NO3.2H2O
Magnezyum Sülfat %16 MgO + %13 S MgSO4.7H2O
Magnezyum Nitrat (Magnesial) %16 MgO + %10 N Mg(NO3).5H2O
Fe-EDTA %13 Fe Fe.EDTA
Sequestrine %5 Fe Fe.EDDHA
Çinko Sülfat %22 Zn ZnSO4.7H2O
Mangan Sülfat %24 Mn MnSO4.4H2O
Bakır Sülfat %25 Cu CuSO4.5H2O
Borik Asit %17 B H3BO3
Tablo’da belirtilen gübreler ve bunların dışında kalan suda erimeyen gübreler (Üre, Amonyum Sülfat v.s.) kullanılacaksa bu gübreleri bir başka kap içerisinde eritip bir süzgeçten sonra gübre tankına konularak yapılmalıdır. Aksi halde damlatıcıların tıkanmasına neden olur. Magnezyum, Çinko-Mangan ve demirli gübreler danışmadan kullanılmamalıdır.
Not: Gübre seçimini yaparken yetkili zirai ilaç bayisinden bilgi alınmalı.
5.2 DAMLA SULAMA SİSTEMİ İLE GÜBRELEMEDE DİKKAT EDİLECEK HUSUSLAR
1. Sulama sistemi çalışma basıncına erişinceye kadar gübreli besin eriyiği kullanılmamalıdır.
2. Sistem içindeki gübrenin tamamen boşalıp toprağa verilebilmesi için sistem en az 20-25 dk. çalıştırılmalı ve tankın içindeki gübrenin tam boşaldığından emin olunmalıdır. Gübreleme tamamlandıktan sonra damla sulama sistemini 10-15 dakika sadece su ile çalıştırmaya devam ederek sistemin temizlenmesi sağlanmalıdır.
3. Gübreli besin eriyiği hazırlanıp bir gün bekletilip süzüldükten sonra kullanılmalıdır.
4. Damla sulama sistemini temizlemek için sulama sezonu sonunda % 0.3′ lük HNO3 (Nitrik asit) ile çalıştırılmalıdır.
5. Damla sulama sistemlerinde tıkanmaları önlemek için HCL (Hidroklorik asit) veya H2SO4 (Sülfürik asit) kesinlikle kullanılmamalıdır.
6. Sulama suyu fazla kireçli ise, fosforlu gübreyi temel gübre olarak toprağa uygulamak daha uygundur. Böylece gübredeki fosfor ile suda mevcut kalsiyum iyonları bileşikler oluşturarak çözünemez forma dönüşürler.
7. Damla sulama sisteminde kullanılacak gübreler muhakkak suda çözünür formda olmalıdır. Aksi halde filtrelerin ve damlatıcıların zamanla tıkanması söz konusu olabilir.
2. Sistem içindeki gübrenin tamamen boşalıp toprağa verilebilmesi için sistem en az 20-25 dk. çalıştırılmalı ve tankın içindeki gübrenin tam boşaldığından emin olunmalıdır. Gübreleme tamamlandıktan sonra damla sulama sistemini 10-15 dakika sadece su ile çalıştırmaya devam ederek sistemin temizlenmesi sağlanmalıdır.
3. Gübreli besin eriyiği hazırlanıp bir gün bekletilip süzüldükten sonra kullanılmalıdır.
4. Damla sulama sistemini temizlemek için sulama sezonu sonunda % 0.3′ lük HNO3 (Nitrik asit) ile çalıştırılmalıdır.
5. Damla sulama sistemlerinde tıkanmaları önlemek için HCL (Hidroklorik asit) veya H2SO4 (Sülfürik asit) kesinlikle kullanılmamalıdır.
6. Sulama suyu fazla kireçli ise, fosforlu gübreyi temel gübre olarak toprağa uygulamak daha uygundur. Böylece gübredeki fosfor ile suda mevcut kalsiyum iyonları bileşikler oluşturarak çözünemez forma dönüşürler.
7. Damla sulama sisteminde kullanılacak gübreler muhakkak suda çözünür formda olmalıdır. Aksi halde filtrelerin ve damlatıcıların zamanla tıkanması söz konusu olabilir.
6. SULAMA SİSTEMİ ŞEMALARI
Pratik Ağaç Sulama Sistemleri
Pratik Ağaç Sulama Sistemleri
Bahçe Sulama Sistemleri
Profesyonel Sulama Sistemleri
7. HEDEF PAZAR
Bahçesine yeterli oranda ekim-dikim yapan herkes, toprakla ilgilenen çiftçi..
8. KURULU KAPASİTE
Ülkemizde damlama sulama sistemleri imal eden 80 civarında işletme mevcuttur.
Plâstik ürünler alanında uzmanlaşmış farklı ürünler üreten birçok işletme, ülkemizde damlama sulama sistemlerinin giderek yaygınlaşmaya başlaması üzerine, son yıllarda ürettikleri ürünleri yanında damlama sulama sistemleri de üretmeye başlamış bulunmaktadır.
Halihazırda üretim yapan işletmelerde, mevcut üretim hatlarına damlama sulama hatlarının ilâvesiyle damlama sulama sistemlerini üretmek mümkün olabildiğinden, bugün için damlama sulama sistemleri üretmeyen birçok işletmenin, önümüzdeki yıllarda talebin giderek artması karşısında, damlama sulama sistemleri üretimine başlaması da söz konusu olabilir.
Bu durum, sadece damlama sulama sistemleri üretiminde bulunacak yeni işletmelerin faaliyete geçmesi açısından bir dezavantaj oluşturmakla birlikte, talep büyüklüğünün, bu dezavantajı bertaraf edecek seviyelerde olacağı tahmin edilmektedir.
Damlama sulama sistemleri imalatı yapan firmaların kurulu kapasiteleriyle ilgili sağlıklı bilgiye ulaşılamadığından kurulu kapasite hakkında bilgi verilememiştir.
Plâstik ürünler alanında uzmanlaşmış farklı ürünler üreten birçok işletme, ülkemizde damlama sulama sistemlerinin giderek yaygınlaşmaya başlaması üzerine, son yıllarda ürettikleri ürünleri yanında damlama sulama sistemleri de üretmeye başlamış bulunmaktadır.
Halihazırda üretim yapan işletmelerde, mevcut üretim hatlarına damlama sulama hatlarının ilâvesiyle damlama sulama sistemlerini üretmek mümkün olabildiğinden, bugün için damlama sulama sistemleri üretmeyen birçok işletmenin, önümüzdeki yıllarda talebin giderek artması karşısında, damlama sulama sistemleri üretimine başlaması da söz konusu olabilir.
Bu durum, sadece damlama sulama sistemleri üretiminde bulunacak yeni işletmelerin faaliyete geçmesi açısından bir dezavantaj oluşturmakla birlikte, talep büyüklüğünün, bu dezavantajı bertaraf edecek seviyelerde olacağı tahmin edilmektedir.
Damlama sulama sistemleri imalatı yapan firmaların kurulu kapasiteleriyle ilgili sağlıklı bilgiye ulaşılamadığından kurulu kapasite hakkında bilgi verilememiştir.
9.ARZ VE TALEP DURUMU
Damlama sulama sistemleri üretiminin, talebi büyük oranda karşılamakla birlikte, halihazırda artan talebin gerisinde seyrettiği söylenebilir.
Damlama sulama sistemleri üretiminin, talebi büyük oranda karşılamakla birlikte, halihazırda artan talebin gerisinde seyrettiği söylenebilir.
10. İTHALAT VE İHRACAT DURUMU
Ülkemizde, damlama sulama sistemleri talebinin yerli üretimle karşılanması sebebiyle herhangi bir ithalat söz konusu değildir. Herhangi bir damlama sulama sistemi ihracatı da söz konusu değildir.
Ülkemizde, damlama sulama sistemleri talebinin yerli üretimle karşılanması sebebiyle herhangi bir ithalat söz konusu değildir. Herhangi bir damlama sulama sistemi ihracatı da söz konusu değildir.
11. TEŞVİK DURUMU
DEVLET DESTEKLERİ
• Devlet kredileri
• Bölgesel gelişmeye yönelik teşvikler
• Krediler
• Ziraat Bankası desteği
• Tarım Yapı ve Koop. desteği
12. YATIRIM TEŞVİK UYGULAMALARINDA BÖLGELER
I.Bölge
TR10 – İstanbul
TR21 – Tekirdağ, Edirne ve Kırklareli
TR31 – İzmir
TR41 – Bursa, Eskişehir ve Bilecik
TR42 – Kocaeli, Sakarya, Düzce, Bolu ve Yalova
TR51 – Ankara
I.Bölge
TR10 – İstanbul
TR21 – Tekirdağ, Edirne ve Kırklareli
TR31 – İzmir
TR41 – Bursa, Eskişehir ve Bilecik
TR42 – Kocaeli, Sakarya, Düzce, Bolu ve Yalova
TR51 – Ankara
II.Bölge
TR22 – Balıkesir ve Çanakkale (Bozcaada, Gökçeada hariç)
TR32 – Aydın, Denizli ve Muğla
TR61 – Antalya, Isparta ve Burdur
TR62 – Adana ve Mersin
TR22 – Balıkesir ve Çanakkale (Bozcaada, Gökçeada hariç)
TR32 – Aydın, Denizli ve Muğla
TR61 – Antalya, Isparta ve Burdur
TR62 – Adana ve Mersin
III.Bölge
TR52 – Konya ve Karaman
TR63 – Hatay, Kahramanmaraş ve Osmaniye
TR71 – Kırıkkale, Aksaray, Niğde, Nevşehir ve Kırşehir
TR33 – Manisa, Afyonkarahisar, Kütahya ve Uşak
TR72 – Kayseri, Sivas ve Yozgat
TR81 – Zonguldak, Karabük ve Bartın
TR83 – Samsun, Tokat, Çorum ve Amasya
TRC1 – Gaziantep, Adıyaman ve Kilis
TR52 – Konya ve Karaman
TR63 – Hatay, Kahramanmaraş ve Osmaniye
TR71 – Kırıkkale, Aksaray, Niğde, Nevşehir ve Kırşehir
TR33 – Manisa, Afyonkarahisar, Kütahya ve Uşak
TR72 – Kayseri, Sivas ve Yozgat
TR81 – Zonguldak, Karabük ve Bartın
TR83 – Samsun, Tokat, Çorum ve Amasya
TRC1 – Gaziantep, Adıyaman ve Kilis
IV.Bölge
TR82 – Kastamonu, Çankırı ve Sinop
TR90 – Trabzon, Ordu, Giresun, Rize, Artvin ve Gümüşhane
TRA1 – Erzurum, Erzincan ve Bayburt
TRA2 – Ağrı, Kars, Ardahan ve Iğdır
TRB2 – Van, Muş, Bitlis ve Hakkari
TRB1 – Malatya, Elazığ, Bingöl ve Tunceli
TRC2 – Şanlıurfa ve Diyarbakır
TRC3 – Mardin, Batman, Şırnak ve Siirt
TR22 – Çanakkale ili Bozcaada ve Gökçeada ilçeleri
İşletmemiz TR62 kodla 2.bölgede yer almaktadır.
TR82 – Kastamonu, Çankırı ve Sinop
TR90 – Trabzon, Ordu, Giresun, Rize, Artvin ve Gümüşhane
TRA1 – Erzurum, Erzincan ve Bayburt
TRA2 – Ağrı, Kars, Ardahan ve Iğdır
TRB2 – Van, Muş, Bitlis ve Hakkari
TRB1 – Malatya, Elazığ, Bingöl ve Tunceli
TRC2 – Şanlıurfa ve Diyarbakır
TRC3 – Mardin, Batman, Şırnak ve Siirt
TR22 – Çanakkale ili Bozcaada ve Gökçeada ilçeleri
İşletmemiz TR62 kodla 2.bölgede yer almaktadır.
1.Bölge 2.Bölge 3.Bölge 4.Bölge
Gümrük Vergisi Muafiyeti + + + +
KDV İstisnası + + + +
Vergi İndirimi + + + +
Yatırım Yeri Tahsisi + + + +
Sigorta Primi İşveren Desteği + + + +
Faiz Desteği + +
(Ar- Ge ve Çevre Desteği de bulunmaktadır)
KDV İstisnası + + + +
Vergi İndirimi + + + +
Yatırım Yeri Tahsisi + + + +
Sigorta Primi İşveren Desteği + + + +
Faiz Desteği + +
(Ar- Ge ve Çevre Desteği de bulunmaktadır)
C-) MALİ DEĞERLENDİRME
1.GİRİŞİMCİLERİN MALİ VE TİCARİ KONUMU
1.1 YASAL DURUMU
– Ticaret Sicilindeki kaydı : 42001
– Kuruluş tarihi : 01.01.2010
– Efe Damla Sulama Sistemi
– Ortak Sayısı : 2
– Her ortak sermaye payı kadar şirketin kar ve zararlarından sorumludur.
1.2 TİCARİ DURUM
Ekonomik Kapasite Kullanım Oranı = Toplam Firma Talep Tahmini
__________________________
Sektörel Kurulu Kapasite
__________________________
Sektörel Kurulu Kapasite
5.425.929,2
= __________________________
6.309.220
= __________________________
6.309.220
= 0.86
1.3 YÖNETİM
Ortaklardan OKAN YAKUT 1988 Adana doğumlu olup Mersin Üniversitesi İşletme Bölümünü bitirmiştir. İş hayatına 2008 yılında başlamıştır.
Ortaklardan ERDAL EFE YAKUT 1988 Adana doğumlu olup Çukurova Üniversitesi Ziraat Fakültesi mezunudur. İş hayatına 2007 yılında başlamıştır.
2. PROJENİN DEĞERLENDİRİLMESİ
İşletmede yılda 300 gün çalışılmaktadır. Çalışma derecesi 60 gündür.
İşlemler Ortalama Süre
Hammaddenin depoda bekleme süresi 15 gün
Üretim süresi 10 gün
Ürünün depoda bekleme süresi 15 gün
Kredili satış vadesi veya süresi 15 gün
Günlük giderleri karşılamak için toplam yeterli nakit bulundurma süresi 5 gün
Toplam 60 gün
Hammaddenin depoda bekleme süresi 15 gün
Üretim süresi 10 gün
Ürünün depoda bekleme süresi 15 gün
Kredili satış vadesi veya süresi 15 gün
Günlük giderleri karşılamak için toplam yeterli nakit bulundurma süresi 5 gün
Toplam 60 gün
3. ÇALIŞMA DERECESİ KATSAYISI
300
Çalışma Derecesi Katsayısı = _____ = 5
60
Çalışma Derecesi Katsayısı = _____ = 5
60
4. İŞLETME SERMAYESİ İHTİYACI
Yıllık İşletme Giderleri
İşletme Sermaye İhtiyacı = _____________________
Çalışma Devir Katsayısı
İşletme Sermaye İhtiyacı = _____________________
Çalışma Devir Katsayısı
5.963.860
= _________________ = 1.192.772
5
= _________________ = 1.192.772
5
Söz konusu çalışma devri katsayısında üretim için gerekli işletme sermayesi 1.192.770 TL olup, üretim için gerekli olan asgarî işletme sermayesini göstermektedir.
5. EKONOMİK ÖMRÜ
Yatırımın ekonomik (yararlı) ömrü, arsa hariç, sabit yatırım tutarının yıllık ortalama amortismana oranından hesaplanmaktadır.
Sabit Yatırım Tutarı – Arsa
Ekonomik Ömrü = _________________________
Yıllık Ortalama Amortisman
5.116.450 – 40.300
= _________________________
417.980
Yatırımın ekonomik (yararlı) ömrü, arsa hariç, sabit yatırım tutarının yıllık ortalama amortismana oranından hesaplanmaktadır.
Sabit Yatırım Tutarı – Arsa
Ekonomik Ömrü = _________________________
Yıllık Ortalama Amortisman
5.116.450 – 40.300
= _________________________
417.980
= 12 Yıl 1 Ay
6. YATIRIM KARLILIĞI
Yatırımın kârlılığı, vergi sonrası kârın, yapılan toplam yatırım miktarına oranı olup, yatırımın yapılan toplam yatırım tutarı bakımından kârlılığının bir göstergesidir.
Vergi Sonrası Kar
Yatırım Karlılığı = ______________________ * 100
Toplam Yatırım Tutarı
Yatırım Karlılığı = ______________________ * 100
Toplam Yatırım Tutarı
2.894.530
= ______________________ * 100
6.309.220
= ______________________ * 100
6.309.220
= % 45,8
Yatırım, yatırımın kârlılığı bakımından ele alındığında, kârlı bir yatırım sayılır.
7. SERMAYENİN KARLILIĞI
Sermayenin kârlılığı, yatırım için ortaya konulan sermayenin (özkaynakların) kârlılığının bir göstergesidir ve vergi sonrası kârın özkaynaklara bölünmesiyle elde edilir.
Vergi Sonrası Kar
Sermaye Karlılığı = _____________________ * 100
Özkaynak Miktarı
Sermaye Karlılığı = _____________________ * 100
Özkaynak Miktarı
2.894.530
= _____________________ * 100
3.591.220
= _____________________ * 100
3.591.220
= % 80,6
Yatırımın % 57,0 oranında özkaynak, % 43,0 oranında da kredi kullanılarak KOBİ teşvik belgeli olarak gerçekleştirileceği varsayılmıştır
8. KİŞİ BAŞINA YATIRIM TUTARI
Kişi başına yatırım tutarı, yatırımda istihdam edilen personel başına yapılan yatırımın bir göstergesi olup, toplam yatırım tutarının toplam istihdama bölünmesiyle hesaplanır.
Toplam Yatırım Tutarı
Kişi Başına Yatırım Tutarı = _____________________
Toplam İstihdam
6.309.220
= ___________________
20
Toplam Yatırım Tutarı
Kişi Başına Yatırım Tutarı = _____________________
Toplam İstihdam
6.309.220
= ___________________
20
= 315.460 TL
Yatırım, kişi başına yaklaşık 315.460 TL’lik bir yatırım yapmayı gerektirecektir.
9. YATIRIMIN GERİ DÖNÜŞ SÜRESİ
Yatırımın geri dönüş süresi, yatırım kendini amorti etme süresinin bir göstergesidir.Toplam yatırım tutarının, vergi sonrası kâr ile amortisman tutarına bölünmesiyle elde edilir.
Toplam Yatırım Tutarı
Yatırımın Geri Dönüş Süresi = _____________________
Vergi Sonrası Kar + Amortisman
6.309.220
= ______________________
2.894.530 + 417.980
Yatırımın geri dönüş süresi, yatırım kendini amorti etme süresinin bir göstergesidir.Toplam yatırım tutarının, vergi sonrası kâr ile amortisman tutarına bölünmesiyle elde edilir.
Toplam Yatırım Tutarı
Yatırımın Geri Dönüş Süresi = _____________________
Vergi Sonrası Kar + Amortisman
6.309.220
= ______________________
2.894.530 + 417.980
= 1 Yıl 11 Ay
Yatırım, kendini 2. yıl içinde amorti etmiş olacaktır.
Yatırım, kendini 2. yıl içinde amorti etmiş olacaktır.
10. TOPLAM FİNANSMAN İHTİYACI
Harcama Kalemleri Tutarı
(TL) ($)
1) Arsa Bedeli (5.000 m²) 40.300 25.190
2) Etüt ve Proje Giderleri 169.490 105.930
3) Teknik Yardım ve Lisans Giderleri – –
4) Arazi Düzenleme ve Hazırlık Yapıları 3.550 2.220
5) İnşaat Giderleri
a) Fabrika Binası (1.000 m2)
b) Yardımcı İşletmeler Binası (0 m2)
c) Depo (500 m2)
d) İdari Bina ve Sosyal Tesisler (250 m2) 645.940
381.630
0
168.300
96.000 403.710
238.520
0
105.190
60.000
6) Ana Makine – Teçhizat Giderleri Toplamı
a) İthal Makine – Teçhizat Giderleri
b) Yerli Makine – Teçhizat Giderleri 2.619.260
2.619.260
0 1.637.037
1.637.037
0
7) Yardımcı Makine – Teçhizat Giderleri Toplamı
a) İthal Makine – Teçhizat Giderleri
b) Yerli Makine – Teçhizat Giderleri 128.000
55.100
74.500 80.000
34.440
46.560
8) İthalat ve Gümrükleme Giderleri 53.330 33.330
9) Taşıma ve Sigorta Giderleri 269.040 168.150
10) Montaj Giderleri 82.960 51.850
11) Taşıt Araçları ve Demirbaşlar Gideri 59.260 37.040
12) İşletmeye Alma Giderleri 596.140 372.590
13) Genel Giderler 93.630 58.520
14) Yatırım Dönemi Finansman Giderleri 112.590 70.370
15) Beklenmeyen giderler
a) Fizikî Beklenmeyen Giderler
b) Fiyat Artışlarından Kaynaklanan Beklenmeyen Gid. 242.960
60.450
182.510 151.850
37.780
114.070
Sabit Yatırım Tutarı 5.116.450 3.197.787
* Hesaplamalarda 1 $, 1,60 TL olarak alınmıştır.
(TL) ($)
1) Arsa Bedeli (5.000 m²) 40.300 25.190
2) Etüt ve Proje Giderleri 169.490 105.930
3) Teknik Yardım ve Lisans Giderleri – –
4) Arazi Düzenleme ve Hazırlık Yapıları 3.550 2.220
5) İnşaat Giderleri
a) Fabrika Binası (1.000 m2)
b) Yardımcı İşletmeler Binası (0 m2)
c) Depo (500 m2)
d) İdari Bina ve Sosyal Tesisler (250 m2) 645.940
381.630
0
168.300
96.000 403.710
238.520
0
105.190
60.000
6) Ana Makine – Teçhizat Giderleri Toplamı
a) İthal Makine – Teçhizat Giderleri
b) Yerli Makine – Teçhizat Giderleri 2.619.260
2.619.260
0 1.637.037
1.637.037
0
7) Yardımcı Makine – Teçhizat Giderleri Toplamı
a) İthal Makine – Teçhizat Giderleri
b) Yerli Makine – Teçhizat Giderleri 128.000
55.100
74.500 80.000
34.440
46.560
8) İthalat ve Gümrükleme Giderleri 53.330 33.330
9) Taşıma ve Sigorta Giderleri 269.040 168.150
10) Montaj Giderleri 82.960 51.850
11) Taşıt Araçları ve Demirbaşlar Gideri 59.260 37.040
12) İşletmeye Alma Giderleri 596.140 372.590
13) Genel Giderler 93.630 58.520
14) Yatırım Dönemi Finansman Giderleri 112.590 70.370
15) Beklenmeyen giderler
a) Fizikî Beklenmeyen Giderler
b) Fiyat Artışlarından Kaynaklanan Beklenmeyen Gid. 242.960
60.450
182.510 151.850
37.780
114.070
Sabit Yatırım Tutarı 5.116.450 3.197.787
* Hesaplamalarda 1 $, 1,60 TL olarak alınmıştır.
(TL) ($)
Topla Sabit Yatırım 5.116.450 3.197.787
İşletme Sermayesi 1.192.770 745.480
Yatırım Döneminde Ödenen KDV
Toplam Finansman İhtiyacı 6.309.220 3.943.267
Topla Sabit Yatırım 5.116.450 3.197.787
İşletme Sermayesi 1.192.770 745.480
Yatırım Döneminde Ödenen KDV
Toplam Finansman İhtiyacı 6.309.220 3.943.267
11. FİNANSMAN KAYNAKLARI
(TL) ($)
Özkaynaklar (% 57,0) 3.591.220 2.244.517
– Sermaye 3.591.220 2.244.517
– Fonlar
Yatırım Teşvikleri (KDV İstisnası vb.)
Yabancı Kaynaklar (% 43,0) 2.718.000 1.698.750
– Orta ve Uzun Vadeli Krediler 2.718.000 1.698.750
– İşletme Kredisi
Toplam Finansman 6.309.220 3.943.267
(TL) ($)
Özkaynaklar (% 57,0) 3.591.220 2.244.517
– Sermaye 3.591.220 2.244.517
– Fonlar
Yatırım Teşvikleri (KDV İstisnası vb.)
Yabancı Kaynaklar (% 43,0) 2.718.000 1.698.750
– Orta ve Uzun Vadeli Krediler 2.718.000 1.698.750
– İşletme Kredisi
Toplam Finansman 6.309.220 3.943.267
12. YILLIK GELİR VE GİDERLER
Tesiste, yılda 40 milyon metre damlama sulama borusu üretilecektir. Damla sulama boru satış fiyatları 0,15 TL/m ile 0,35 TL/m arasında değişmekte olup, bu profilde ortalama satış fiyatı 0,25 TL/m olarak alınmıştır.
Gelir ve Gider Miktarları
(TL) ($)
A) Yıllık İşletme Gelirleri Toplamı 10.000.000 6.250.000
B) Yıllık İşletme Giderleri Toplamı 6.381.840 3.988.647
1) Hammadde Giderleri 2.607.410 1.629.630
2) Yardımcı Maddeler Gideri 118.510 74.070
3) Yakıt, Su, Elektrik Giderleri 651.860 407.410
4) Personel ve İşçilik Giderleri 170.670 106.670
5) Bakım ve Onarım Giderleri 88.900 55.560
6) İşletme Malzemesi Giderleri 260.740 162.960
7) Sabit Giderler 39.100 24.440
8) Genel Giderler 284.450 177.780
9) Amortismanlar 417.980 261.237
10) Finansman Giderleri 225.180 140.740
11) Pazarlama ve Satış Giderleri 568.900 355.560
12) Ambalâj ve Paketleme Giderleri 948.140 592.590
C) Brüt Nakit Akımı (A – B) 3.618.160 2.261.353
D) Kesintiler (% 20 x C) 723.630 452.269
E) Vergi Sonrası Kâr (C – D) 2.894.530 1.809.084
* Not: 1 $: 1,60 TL olarak alınmıştır.
Tesiste, yılda 40 milyon metre damlama sulama borusu üretilecektir. Damla sulama boru satış fiyatları 0,15 TL/m ile 0,35 TL/m arasında değişmekte olup, bu profilde ortalama satış fiyatı 0,25 TL/m olarak alınmıştır.
Gelir ve Gider Miktarları
(TL) ($)
A) Yıllık İşletme Gelirleri Toplamı 10.000.000 6.250.000
B) Yıllık İşletme Giderleri Toplamı 6.381.840 3.988.647
1) Hammadde Giderleri 2.607.410 1.629.630
2) Yardımcı Maddeler Gideri 118.510 74.070
3) Yakıt, Su, Elektrik Giderleri 651.860 407.410
4) Personel ve İşçilik Giderleri 170.670 106.670
5) Bakım ve Onarım Giderleri 88.900 55.560
6) İşletme Malzemesi Giderleri 260.740 162.960
7) Sabit Giderler 39.100 24.440
8) Genel Giderler 284.450 177.780
9) Amortismanlar 417.980 261.237
10) Finansman Giderleri 225.180 140.740
11) Pazarlama ve Satış Giderleri 568.900 355.560
12) Ambalâj ve Paketleme Giderleri 948.140 592.590
C) Brüt Nakit Akımı (A – B) 3.618.160 2.261.353
D) Kesintiler (% 20 x C) 723.630 452.269
E) Vergi Sonrası Kâr (C – D) 2.894.530 1.809.084
* Not: 1 $: 1,60 TL olarak alınmıştır.
13. TAM KAPASİTEDE NET KATMA DEĞER
Tam kapasitede oluşturulan net katma değer, yılda kâr olarak yatırımcıya kalan miktarla birlikte, işçilere yapılan ödemeler, faiz giderleri ve genel giderler başlığı altında yapılan ödemelerin tamamıdır ve işletmenin oluşturduğu artı değeri göstermektedir.
Tam kapasitede net katma değerin yüksekliği, işletmenin ekonomiye katkısının büyüklüğünün de bir ölçüsüdür
Tam kapasitede oluşturulan net katma değer, yılda kâr olarak yatırımcıya kalan miktarla birlikte, işçilere yapılan ödemeler, faiz giderleri ve genel giderler başlığı altında yapılan ödemelerin tamamıdır ve işletmenin oluşturduğu artı değeri göstermektedir.
Tam kapasitede net katma değerin yüksekliği, işletmenin ekonomiye katkısının büyüklüğünün de bir ölçüsüdür
Brüt Kâr: 3.618.160 TL
İşçilik ve Personel Gideri 170.670 TL
Finansman Giderleri 225.180 TL
Genel Giderler 284.450 TL
Net Yurt İçi Katma Değer 4.298.460 TL
Tam kapasitede net katma değer, yatırımın bir yılda oluşturacağı katma değeri ortaya koyan büyüklük olup, yatırımın ülke ekonomisi için hangi büyüklükte bir katma değer oluşturacağını gösterir.
İşçilik ve Personel Gideri 170.670 TL
Finansman Giderleri 225.180 TL
Genel Giderler 284.450 TL
Net Yurt İçi Katma Değer 4.298.460 TL
Tam kapasitede net katma değer, yatırımın bir yılda oluşturacağı katma değeri ortaya koyan büyüklük olup, yatırımın ülke ekonomisi için hangi büyüklükte bir katma değer oluşturacağını gösterir.
EK : SABİT YATIRIM TUTARI ÇİZELGESİ İLE GELİR VE GİDER ÇİZELGESİNDE GÖZ
ÖNÜNE ALINAN ORANLAR
ÖNÜNE ALINAN ORANLAR
1) Sabit Yatırım Tutarı Çizelgesi
Harcama Kalemi Açıklamalar Değer veya Oran
1) Arsa Bedeli Yatırım için gerekli arsaya yapılacak ödemeyi gösterir. Arsa bedeli olarak 4 ilâ 8 dolar arası değerler alınmaktadır. 5 Dolar
2) Etüt ve Proje Giderleri Fizibilite etütleri ile yatırım ve işletmeye alma sırasında gerekli denetim, danışmanlık ve personelin eğitimi vb. gibi hizmetler için yapılacak harcamaları kapsamaktadır. Genellikle bina ve inşaat giderleri, ana ve yardımcı makina ve teçhizat giderlerinin (5+6+7) % 1’i ilâ % 10’u arasında bir değer alınmaktadır. % 5
3) Teknik Yardım ve Lisans Giderleri Teknik danışmanlık, proje kontrolü, makina ve teçhizatın kontrolü vb. ile üretim metodu ile ilgili olarak alınan lisans vb. giderlerini kapsamaktadır. Üretim metoduna göre söz konusu olmaktadır. Üretim metoduna göre
4) Arazi Düzenleme ve Hazırlık Yapıları Arazinin inşaat için hazırlanması ile şantiye binaları vb. için yapılan giderleri kapsar. Arsa bedelinin % 1’i ilâ % 10 arasında bir değer alınmaktadır. % 8
5) Bina ve İnşaat Giderleri
a) Ana Fabrika Binası
b) Yardımcı İşletmeler
c) Depolar
d) İd. Bina ve Sos. Tesisl. Ana fabrika binası, yardımcı işletmeler binası, depolar ile idari bina ve sosyal tesisler için yapım özelliklerine göre Bayındırlık ve İskân Bakanlığı tarafından tespit edilen “Yapı Yaklaşık Birim Maliyetleri” tebliğindeki değerler dikkate alınmaktadır.
4. Sınıf, A Grubu
3. Sınıf, A Grubu
2. Sınıf, A Grubu
4. Sınıf, A Grubu
6) Ana Makina ve Teçhizat Giderleri
a) Yerli
b) İthal İşletmede, doğrudan üretim hatlarında kullanılacak makina ve teçhizatı gösterir. Gümrükleme, taşıma ve sigorta giderlerinin hesaplanmasında göz önüne alınmak üzere ithal ve yerli olduğu da belirtilerek, proforma fatura değerleri alınmaktadır. Gerçek değerler
7) Yardımcı Makina ve Teçhizat Giderleri
a) Yerli
b) İthal İşletmede, doğrudan üretim için kullanılmayan, ancak üretilen ürünün kontrolünde, naklinde, lâboratuvarlarda, bakım ve onarım birimlerinde kullanılan makina ve teçhizat ile ilgili giderleri gösterir. Gerçek değerler alınır. Gerçek değerler
8) İthalat ve Gümrükleme Giderleri İthal makina ve teçhizat için ödenmesi gerekecek gümrük vergisi ile diğer giderleri göstermektedir. Türk gümrüklerine kadar getirilmiş (CIF) makina ve teçhizat için toplam tutarının % 1’i ilâ % 7’si arasında bir değer alınmaktadır. % 2
9) Taşıma ve Sigorta Giderl.
a) Yurtiçi
b) Avrupa
c) ABD ve Uzak Doğu Yerli makina ve teçhizatın fabrikadan, ithal makina ve teçhizatın ise alındığı ülkelerden yatırım yerine kadar taşınması için ödenecek taşıma giderleri ile sigorta giderlerini kapsamaktadır. Bu sebeple mesafeye ve ülkelere göre farklı oranlar uygulanmaktadır.
% 3
% 7
% 12
10) Montaj Giderleri Makina ve teçhizatın montajı için yapılacak masrafları gösterir. Makina ve teçhizat tutarının % 1’i ile 6’sı aasında değişik oranlar uygulanmaktadır. % 3
11) Taşıt Araçları Giderleri İşletmede kullanılacak binek ve diğer araçlar için yapılacak masrafları kapsar. Yatırım türüne göre değişir. 1 hizmet aracı ile sevis aracı olarak her 25 personel için bir midibüs öngörülmüştür. 1 hizmet aracı+servis aracı/25 kişi
12) İşletmeye Alma Giderleri Deneme üretimi, makinaların alıştırılması vb. gibi amaçlarla yapılacak giderleri kapsar. Yıllık işletme giderleri, ay olarak işletmeye alma süresine bölünerek hesaplanmaktadır. 1 ay
13) Genel Giderler Yatırım dönemi süresince, haberleşme ile, emlak ve taşıt alım vergileri vb. giderleri kapsamaktadır. Bu kaleme kadarki giderlerin (1+2+…+12) % 2’si ilâ % 3’ü arasında bir değer alınmaktadır. % 2
14) Yatırım Dönemi Finansman Giderleri Yatırım döneminde alınan kredilerin faiz ödemelerini kapsar. Yatırımın azamî % 80 oranında yabancı kaynak kullanımı ile KOBİ teşvikli olarak gerçekleştirileceği ve KÖY kapsamındaki illerden birinde yapılacağı varsayımıyla geçerli faiz oranı dikkate alınır. % 10
15) Beklenmeyen Giderler
a) Fiziki Beklenmeyen G.
b) Fiyat Artışları Yeni bir makina ve teçhizat alımı, fiyat farkı sebebiyle giderlerdeki artışı gösterir. Bu kaleme kadarki gider kalemlerinin toplamının (1+2+…+14) % 1 ilâ % 10’u arasında bir değer alınır. % 5
(% 1,25)
(% 3,75)
Harcama Kalemi Açıklamalar Değer veya Oran
1) Arsa Bedeli Yatırım için gerekli arsaya yapılacak ödemeyi gösterir. Arsa bedeli olarak 4 ilâ 8 dolar arası değerler alınmaktadır. 5 Dolar
2) Etüt ve Proje Giderleri Fizibilite etütleri ile yatırım ve işletmeye alma sırasında gerekli denetim, danışmanlık ve personelin eğitimi vb. gibi hizmetler için yapılacak harcamaları kapsamaktadır. Genellikle bina ve inşaat giderleri, ana ve yardımcı makina ve teçhizat giderlerinin (5+6+7) % 1’i ilâ % 10’u arasında bir değer alınmaktadır. % 5
3) Teknik Yardım ve Lisans Giderleri Teknik danışmanlık, proje kontrolü, makina ve teçhizatın kontrolü vb. ile üretim metodu ile ilgili olarak alınan lisans vb. giderlerini kapsamaktadır. Üretim metoduna göre söz konusu olmaktadır. Üretim metoduna göre
4) Arazi Düzenleme ve Hazırlık Yapıları Arazinin inşaat için hazırlanması ile şantiye binaları vb. için yapılan giderleri kapsar. Arsa bedelinin % 1’i ilâ % 10 arasında bir değer alınmaktadır. % 8
5) Bina ve İnşaat Giderleri
a) Ana Fabrika Binası
b) Yardımcı İşletmeler
c) Depolar
d) İd. Bina ve Sos. Tesisl. Ana fabrika binası, yardımcı işletmeler binası, depolar ile idari bina ve sosyal tesisler için yapım özelliklerine göre Bayındırlık ve İskân Bakanlığı tarafından tespit edilen “Yapı Yaklaşık Birim Maliyetleri” tebliğindeki değerler dikkate alınmaktadır.
4. Sınıf, A Grubu
3. Sınıf, A Grubu
2. Sınıf, A Grubu
4. Sınıf, A Grubu
6) Ana Makina ve Teçhizat Giderleri
a) Yerli
b) İthal İşletmede, doğrudan üretim hatlarında kullanılacak makina ve teçhizatı gösterir. Gümrükleme, taşıma ve sigorta giderlerinin hesaplanmasında göz önüne alınmak üzere ithal ve yerli olduğu da belirtilerek, proforma fatura değerleri alınmaktadır. Gerçek değerler
7) Yardımcı Makina ve Teçhizat Giderleri
a) Yerli
b) İthal İşletmede, doğrudan üretim için kullanılmayan, ancak üretilen ürünün kontrolünde, naklinde, lâboratuvarlarda, bakım ve onarım birimlerinde kullanılan makina ve teçhizat ile ilgili giderleri gösterir. Gerçek değerler alınır. Gerçek değerler
8) İthalat ve Gümrükleme Giderleri İthal makina ve teçhizat için ödenmesi gerekecek gümrük vergisi ile diğer giderleri göstermektedir. Türk gümrüklerine kadar getirilmiş (CIF) makina ve teçhizat için toplam tutarının % 1’i ilâ % 7’si arasında bir değer alınmaktadır. % 2
9) Taşıma ve Sigorta Giderl.
a) Yurtiçi
b) Avrupa
c) ABD ve Uzak Doğu Yerli makina ve teçhizatın fabrikadan, ithal makina ve teçhizatın ise alındığı ülkelerden yatırım yerine kadar taşınması için ödenecek taşıma giderleri ile sigorta giderlerini kapsamaktadır. Bu sebeple mesafeye ve ülkelere göre farklı oranlar uygulanmaktadır.
% 3
% 7
% 12
10) Montaj Giderleri Makina ve teçhizatın montajı için yapılacak masrafları gösterir. Makina ve teçhizat tutarının % 1’i ile 6’sı aasında değişik oranlar uygulanmaktadır. % 3
11) Taşıt Araçları Giderleri İşletmede kullanılacak binek ve diğer araçlar için yapılacak masrafları kapsar. Yatırım türüne göre değişir. 1 hizmet aracı ile sevis aracı olarak her 25 personel için bir midibüs öngörülmüştür. 1 hizmet aracı+servis aracı/25 kişi
12) İşletmeye Alma Giderleri Deneme üretimi, makinaların alıştırılması vb. gibi amaçlarla yapılacak giderleri kapsar. Yıllık işletme giderleri, ay olarak işletmeye alma süresine bölünerek hesaplanmaktadır. 1 ay
13) Genel Giderler Yatırım dönemi süresince, haberleşme ile, emlak ve taşıt alım vergileri vb. giderleri kapsamaktadır. Bu kaleme kadarki giderlerin (1+2+…+12) % 2’si ilâ % 3’ü arasında bir değer alınmaktadır. % 2
14) Yatırım Dönemi Finansman Giderleri Yatırım döneminde alınan kredilerin faiz ödemelerini kapsar. Yatırımın azamî % 80 oranında yabancı kaynak kullanımı ile KOBİ teşvikli olarak gerçekleştirileceği ve KÖY kapsamındaki illerden birinde yapılacağı varsayımıyla geçerli faiz oranı dikkate alınır. % 10
15) Beklenmeyen Giderler
a) Fiziki Beklenmeyen G.
b) Fiyat Artışları Yeni bir makina ve teçhizat alımı, fiyat farkı sebebiyle giderlerdeki artışı gösterir. Bu kaleme kadarki gider kalemlerinin toplamının (1+2+…+14) % 1 ilâ % 10’u arasında bir değer alınır. % 5
(% 1,25)
(% 3,75)
2) Yıllık Gelir ve Giderler Çizelgesi
Harcama Kalemi Açıklamalar Değer veya Oran
A) Yıllık İşletme Gelirleri Tam kapasitede üretilecek ürün miktarının birim satış fiyatı ile çarpılmasıyla bulunur. Gerçek değer
B) Yıllık İşletme Giderleri Aşağıda yer alan kalemlerin toplamıdır.
1) Hammadde Giderleri Kullanılacak hammaddeler için yapılacak ödemeleri gösterir Tam kapasitede üretim için gereken hammadde miktarları ile birim alış fiyatlarının çarpılmasıyla bulunur. Gerçek değer
2) Yard. Madde Giderleri Üretimde katkı maddesi vb. olarak kullanılacak maddelerle ilgili giderleri gösterir. Gerçek değerler alınır Gerçek değer
3) Yakıt, Su ve Elektrik Gd. Üretimle ilgili yakıt, su ve elektrik giderlerini kapsar. Gerçek değerler alınır. Ayrıca, su giderlerinin hesaplanmasında, elektrik giderlerinin % 30’u esas alınabilir. Gerçek değer
4) Personel ve İşçilik Gid. İşletmede çalışacak her tür personel için ödenecek ücretleri gösterir. Her personel için cari fiyatlar dikkate alınabilir veya ortalama bir değer alınabilir. 500.000.000 TL/Kişi
5)Bakım – Onarım Giderleri
a) Makina ve Teçhizat
b) Bina Makina ve teçhizat bakım ve onarım giderleri ile bina bakım ve onarım giderlerini kapsar. Makina ve teçhizat tutarının % 2 ilâ % 4’ü ile, bina ve inşaat giderlerinin % 1 ilâ % 3’ü arasındaki değerlerin toplamı olarak alınmaktadır. % 3 + % 1
% 3
% 1
6) İşletme Malzemesi Gd. İşletmede kullanılan buhar, basınçlı hava, soğutma vb. için yapılan giderleri göstermektedir. Hammadde giderlerinin % 1’i ilâ % 10’u arasında bir değer alınmaktadır. % 5
7) Sabit Giderler Kiralar, sigorta giderleri vb. kapsamaktadır. Buraya kadarki kalemlerin toplamının (1+2+….+6) % 1 ila % 3’ü arasında bir değer alınmaktadır. % 1
8) Genel Giderler İdari giderler, laboratuar giderleri, kontrol giderlerini kapsar. İşletme giderlerinin % 1 ilâ % 5’i arasında alınmaktadır. % 1
9) Amortismanlar
a) Etüd ve Proje
b) İnşaat ve Bina
c) Makina ve Teçhizat
d) Taş+Sig+ Güm+Mont.
e) Taşıt Araçları
f) Tk. Yardım ve Lisans Amortismana tâbi iktisadî kıymetlerin ekonomik ömürleri sonunda yenilenmesini sağlamak amacıyla ayrılacak parayı gösterir. Etüt ve proje giderlerinin % 20’si, inşaat ve bina giderlerinin % 4’ü, makina ve teçhizat giderlerinin % 10’u, taşıma, sigorta, gümrükleme ve montaj giderleri toplamının % 10’u ile taşıt araçları giderlerinin % 15’i alınmaktadır. Amortismana tâbi iktisadî kıymetlerin ekonomik ömürleri sonunda yenilenmesini sağlamak amacıyla ayrılacak parayı gösterir. Etüt ve proje giderlerinin % 20’si, inşaat ve bina giderlerinin % 4’ü, makina ve teçhizat giderlerinin % 10’u, taşıma, sigorta, gümrükleme ve montaj giderleri toplamının % 10’u ile taşıt araçları giderlerinin % 15’i alınmaktadır
% 20
% 04
% 10
% 10
% 15
% 20
10) Finansman Giderleri Yatırım döneminde alınan yatırım kredisi faiz ödemelerini gösterir. Yatırımın azamî % 80 oranında yabancı kaynak kullanımı ile KOBİ teşvikli olarak ve KÖY kapsamındaki illerden birinde gerçekleştirileceği varsayımı ile, geçerli faiz oranı alınır. % 7
11) Ambalajlama Giderleri Ürürün ambalâjlanması için yapılacak masrafları gösterir. Satış gelirlerinin % 2’si ilâ % 10’u arasında bir değer alınmaktadır. % 5
12) Pazarlama ve Satış Gid. Pazarlama ve satış için yapılan reklam, tanıtım, eşantiyon, satış mağazaları vb. için yapılan masrafları kapsar. Satış gelirlerinin % 2 ilâ % 10’u arasında bir değer alınmaktadır. % 6
C) Brüt Nakit Akımı (A-B) Gelir ve giderler arasındaki fark olup, proje kârı olarak da adlandırılır. A – B
D) Kesintiler (% 33 x C) Brüt nakit akımı üzerinden yapılan % 30 kurumlar vergisi kesintisi ile % 3 oranındaki fonları kapsar % 30 + % 3
E) Vergi Sonrası Kâr (C-D) Projenin toplam net kârını gösterir. Brüt nakit akımından kesintiler düşülerek hesaplanır. C – D
Harcama Kalemi Açıklamalar Değer veya Oran
A) Yıllık İşletme Gelirleri Tam kapasitede üretilecek ürün miktarının birim satış fiyatı ile çarpılmasıyla bulunur. Gerçek değer
B) Yıllık İşletme Giderleri Aşağıda yer alan kalemlerin toplamıdır.
1) Hammadde Giderleri Kullanılacak hammaddeler için yapılacak ödemeleri gösterir Tam kapasitede üretim için gereken hammadde miktarları ile birim alış fiyatlarının çarpılmasıyla bulunur. Gerçek değer
2) Yard. Madde Giderleri Üretimde katkı maddesi vb. olarak kullanılacak maddelerle ilgili giderleri gösterir. Gerçek değerler alınır Gerçek değer
3) Yakıt, Su ve Elektrik Gd. Üretimle ilgili yakıt, su ve elektrik giderlerini kapsar. Gerçek değerler alınır. Ayrıca, su giderlerinin hesaplanmasında, elektrik giderlerinin % 30’u esas alınabilir. Gerçek değer
4) Personel ve İşçilik Gid. İşletmede çalışacak her tür personel için ödenecek ücretleri gösterir. Her personel için cari fiyatlar dikkate alınabilir veya ortalama bir değer alınabilir. 500.000.000 TL/Kişi
5)Bakım – Onarım Giderleri
a) Makina ve Teçhizat
b) Bina Makina ve teçhizat bakım ve onarım giderleri ile bina bakım ve onarım giderlerini kapsar. Makina ve teçhizat tutarının % 2 ilâ % 4’ü ile, bina ve inşaat giderlerinin % 1 ilâ % 3’ü arasındaki değerlerin toplamı olarak alınmaktadır. % 3 + % 1
% 3
% 1
6) İşletme Malzemesi Gd. İşletmede kullanılan buhar, basınçlı hava, soğutma vb. için yapılan giderleri göstermektedir. Hammadde giderlerinin % 1’i ilâ % 10’u arasında bir değer alınmaktadır. % 5
7) Sabit Giderler Kiralar, sigorta giderleri vb. kapsamaktadır. Buraya kadarki kalemlerin toplamının (1+2+….+6) % 1 ila % 3’ü arasında bir değer alınmaktadır. % 1
8) Genel Giderler İdari giderler, laboratuar giderleri, kontrol giderlerini kapsar. İşletme giderlerinin % 1 ilâ % 5’i arasında alınmaktadır. % 1
9) Amortismanlar
a) Etüd ve Proje
b) İnşaat ve Bina
c) Makina ve Teçhizat
d) Taş+Sig+ Güm+Mont.
e) Taşıt Araçları
f) Tk. Yardım ve Lisans Amortismana tâbi iktisadî kıymetlerin ekonomik ömürleri sonunda yenilenmesini sağlamak amacıyla ayrılacak parayı gösterir. Etüt ve proje giderlerinin % 20’si, inşaat ve bina giderlerinin % 4’ü, makina ve teçhizat giderlerinin % 10’u, taşıma, sigorta, gümrükleme ve montaj giderleri toplamının % 10’u ile taşıt araçları giderlerinin % 15’i alınmaktadır. Amortismana tâbi iktisadî kıymetlerin ekonomik ömürleri sonunda yenilenmesini sağlamak amacıyla ayrılacak parayı gösterir. Etüt ve proje giderlerinin % 20’si, inşaat ve bina giderlerinin % 4’ü, makina ve teçhizat giderlerinin % 10’u, taşıma, sigorta, gümrükleme ve montaj giderleri toplamının % 10’u ile taşıt araçları giderlerinin % 15’i alınmaktadır
% 20
% 04
% 10
% 10
% 15
% 20
10) Finansman Giderleri Yatırım döneminde alınan yatırım kredisi faiz ödemelerini gösterir. Yatırımın azamî % 80 oranında yabancı kaynak kullanımı ile KOBİ teşvikli olarak ve KÖY kapsamındaki illerden birinde gerçekleştirileceği varsayımı ile, geçerli faiz oranı alınır. % 7
11) Ambalajlama Giderleri Ürürün ambalâjlanması için yapılacak masrafları gösterir. Satış gelirlerinin % 2’si ilâ % 10’u arasında bir değer alınmaktadır. % 5
12) Pazarlama ve Satış Gid. Pazarlama ve satış için yapılan reklam, tanıtım, eşantiyon, satış mağazaları vb. için yapılan masrafları kapsar. Satış gelirlerinin % 2 ilâ % 10’u arasında bir değer alınmaktadır. % 6
C) Brüt Nakit Akımı (A-B) Gelir ve giderler arasındaki fark olup, proje kârı olarak da adlandırılır. A – B
D) Kesintiler (% 33 x C) Brüt nakit akımı üzerinden yapılan % 30 kurumlar vergisi kesintisi ile % 3 oranındaki fonları kapsar % 30 + % 3
E) Vergi Sonrası Kâr (C-D) Projenin toplam net kârını gösterir. Brüt nakit akımından kesintiler düşülerek hesaplanır. C – D
KAYNAKÇA
Ada Su Damla Sulama Sistemleri – BURSA / Syn. Mehmet Ardınç
http://www.agri.ankara.edu.tr/ ( Ankara Ünv. Ziraat Fakültesi)
http://www.ziraat.cu.edu.tr ( Çukurova Ünv. Ziraat Fakültesi)
SUNUM
Damla sulama; suyun içindeki kil, kum, yosun ve yabancı maddeleri filtre ederek temizledikten sonra tarla, sera, bahçe ve arazileri sulayan modern bir sulama tekniğidir.Bu sulama sistemi, bitki ve ağaçların ihtiyacı olan ilaç ve gübrenin damlalar halinde ekonomik ve etkili biçimde verilmesini sağlar. Özel olarak imal edilmiş damla sulama boruları ile bu teknik uygulanmaktadır.
Ülkemizin tarıma elverişli alanları yaklaşık 30 milyon hektar olup 8.5 milyon hektarı sulu tarım yapılabilme özelliğine sahipken, yaklaşık 5 milyon hektarında sulu tarım yapılmaktadır. Su kaynaklarının tüketilmesinde en büyük pay% 72 ile tarımsal sulamada kullanılmaktadır.Bu kullanımın %88’i vahşi sulamadır.Salma sulama, arazinin sulanmasında toprak verimini azaltmakta ve maliyetleri artırmaktadır. Salma sulama kuyuların, nehirlerin, barajların, göllerin boşalmasına, suyun kirlenmesine, toprak verimliliğinin azalmasına neden olmaktadır.Tüm bu sorunların çözüm noktası damla sulamadır.Küresel ısınmanın etkisiyle yağışların azalması,suyun kontrolsüz kullanılması ile yer altı ve yerüstü su kaynaklarının gittikçe azalması, yağış düzeninin bozulması, gelecekte su kriziyle karşı karşıya kalacağımızın en büyük göstergesidir.
Bu nedenle;
– Tarımsal sulamada suyun ekonomik ve bilinçli kullanımını sağlamak,
– Üretim maliyetleri içinde en önemli yeri tutan su, enerji, gübre, ilaç ve işçilik maliyetlerini düşürmek,
– Ürün kalitesini ve verimliliğini artırmak,
– Çoraklaşmayı önlemek için damla sulamaya acilen geçilmelidir.
Bu nedenle;
– Tarımsal sulamada suyun ekonomik ve bilinçli kullanımını sağlamak,
– Üretim maliyetleri içinde en önemli yeri tutan su, enerji, gübre, ilaç ve işçilik maliyetlerini düşürmek,
– Ürün kalitesini ve verimliliğini artırmak,
– Çoraklaşmayı önlemek için damla sulamaya acilen geçilmelidir.
Damla sulama ilk olarak İsrail gibi suyu çok az olan yerlerde kullanılmaya başladığı için bir çok kişi tarafından sadece suyu az olan ve eğimli arazilerde uygulanması gereken bir sistem olarak düşünüldü.
Fakat zamanla damla sulama yapan kişiler gördü ki diğer sulama sistemlerine göre (salma sulama ve yağmurlama sulama) daha az su kullanılmasına rağmen verim ve kalite artışı sağlandı.Kısa sürede Akdeniz bölgesindeki seralarda başlayan damla sulama Ege bölgesindeki seralarda,çilek alanlarında, meyve bahçelerinde, daha sonraları Marmara bölgesinde meyve bahçelerinde, İznik bölgesindeki sırık domates, zeytin bahçelerinde ve Çanakkale, Biga, Karacabey bölgesinde salçalık biber, sanayi domatesi ve sofralık domates alanlarına da girerek geniş alanlarda kullanılmaya başlandı.
Son 1-2 yıldır ülkemizde artan kuraklık ve sıcaklar sonucu verim düşüşleri olmuştur. Fakat damla sulama yapan kişilerin aldıkları verim ve kalitede bir azalma olmamıştır. Damla sulama yapanlar son yıllarda iyice fiyatları düşen tarım ürünlerinden verim fazlalığı ve kalite sebebiyle iyi para kazanınca damla sulamaya talep daha da artmıştır
Ancak buna rağmen Türkiye damla sulama sistemini kullanan ülkeler arasında sonlarda yer almaktadır.
Fakat zamanla damla sulama yapan kişiler gördü ki diğer sulama sistemlerine göre (salma sulama ve yağmurlama sulama) daha az su kullanılmasına rağmen verim ve kalite artışı sağlandı.Kısa sürede Akdeniz bölgesindeki seralarda başlayan damla sulama Ege bölgesindeki seralarda,çilek alanlarında, meyve bahçelerinde, daha sonraları Marmara bölgesinde meyve bahçelerinde, İznik bölgesindeki sırık domates, zeytin bahçelerinde ve Çanakkale, Biga, Karacabey bölgesinde salçalık biber, sanayi domatesi ve sofralık domates alanlarına da girerek geniş alanlarda kullanılmaya başlandı.
Son 1-2 yıldır ülkemizde artan kuraklık ve sıcaklar sonucu verim düşüşleri olmuştur. Fakat damla sulama yapan kişilerin aldıkları verim ve kalitede bir azalma olmamıştır. Damla sulama yapanlar son yıllarda iyice fiyatları düşen tarım ürünlerinden verim fazlalığı ve kalite sebebiyle iyi para kazanınca damla sulamaya talep daha da artmıştır
Ancak buna rağmen Türkiye damla sulama sistemini kullanan ülkeler arasında sonlarda yer almaktadır.
KURULUŞ YERİ
Organize Sanayi Bölgesi / Pozantı-ADANA
Organize Sanayi Bölgesi / Pozantı-ADANA
Tesiste, tam kapasitede toplam 20 kişi istihdam edilecektir.
Çizelge : İstihdam Edilecek Personel Sayısı
İstihdam Edilecek Personelin Niteliği İstihdam Edilecek Personel Sayısı
Düz işçi 10 Toplam işçi sayısı: 11
Nitelikli işçi 1
Teknisyen 1 Toplam teknik eleman sayısı: 2
Mühendis 1
Büro elemanı 3
Diğer 3
Yönetici 1
TOPLAM PERSONEL 20
Çizelge : İstihdam Edilecek Personel Sayısı
İstihdam Edilecek Personelin Niteliği İstihdam Edilecek Personel Sayısı
Düz işçi 10 Toplam işçi sayısı: 11
Nitelikli işçi 1
Teknisyen 1 Toplam teknik eleman sayısı: 2
Mühendis 1
Büro elemanı 3
Diğer 3
Yönetici 1
TOPLAM PERSONEL 20
ÜRETİM KAPASİTESİ
Tesiste, yılda tam kapasitede 40 milyon metre damla sulama borusu ve bu borularda kullanılacak damlalıklar üretilecektir
Tesiste, yılda tam kapasitede 40 milyon metre damla sulama borusu ve bu borularda kullanılacak damlalıklar üretilecektir
3.1 DAMLA SULAMA SİSTEMİNİN FAYDALARI
1- Az su uygulamalarıyla bitkide stres yaratmayarak iyi bir toprak havalanması sağlar,
1- Az su uygulamalarıyla bitkide stres yaratmayarak iyi bir toprak havalanması sağlar,
2- Yüzey akış ve derine sızma oluşturmaz,
3- Yabancı ot gelişimi az olur,
4- Sulama ile birlikte gübreleme ve ilaçlama yapılabilir,
5- Klasik sulama yöntemlerine göre % 60 gübre ve ilaçlama tasarrufu sağlar,
6- Bitkiler daha iyi gelişir. Üründe önemli oranda kalite ve verim artışı sağlar (%20-90),
7- Mahsul 2-3 hafta erken olgunlaşır,
8- Bitkilere su ve gübre dağılımının eşit, dolayısıyla aynı zamanda olgulaşma ve tek elde hasat olanağı sağlar,
9- Az miktarda su ile daha randımanlı sulama yapılıp, kurulması ve kaldırılması kolaydır,
10- Erozyonu ve toprak kaybını önler,
11- Düşük basınçlarda sulama imkanı sağlar,
12- Bitkinin toprak üstü aksamı ıslatılmadığından hastalıkların gelişmesi önlenir,
13- İşçilik ve zamandan tasarruf sağlar,
14- Tarımsal sulamalardaki en ekonomik sistemdir,
15- Damla sulama sistemi üsten yapılan diğer sulama sistemleri gibi rüzgârdan, engebeli araziden ve sıcaklık dalgalanmalarından etkilenmez. 100% homojen yani eşit sulama imkânı verir.
16- Rüzgâr hızına bağlı kalmaksızın gün içinde herhangi bir saatte sulama imkânı sağlar.
DAMLA SULAMANIN DEZAVANTAJLARI NELERDİR?
* En önemli dezavantajı sistem kuruluş maliyetinin yüksek olmasıdır. Fakat yapılan ürüne göre sistem kendini 1-3 yıl içinde amorti eder.
* İkinci dezavantajı kalitesiz su, kalitesiz filtreler ve kalitesiz eski teknoloji damla sulama boruları kullanılarak zamanla damlatıcıların tıkanma riskidir.
“Vahşi sulama” olarak nitelendirilen salma sulamadan damla veya yağmurlama sulamaya geçilmesi ile kullanılan su miktarında yüzde 30-80 arasında tasarruf sağlanırken, aynı miktarda su ile 4,9 milyon hektar yerine 7,7 milyon hektar arazi sulanabilecek. Bu sistemle ayrıca, enerjide 40, gübrede yüzde 50, zirai ilaçta yüzde 30, sulama işçiliği maliyetinde yüzde 70-90 tasarruf, verimde ise yüzde 20-50 artış sağlanabiliyor.
* En önemli dezavantajı sistem kuruluş maliyetinin yüksek olmasıdır. Fakat yapılan ürüne göre sistem kendini 1-3 yıl içinde amorti eder.
* İkinci dezavantajı kalitesiz su, kalitesiz filtreler ve kalitesiz eski teknoloji damla sulama boruları kullanılarak zamanla damlatıcıların tıkanma riskidir.
“Vahşi sulama” olarak nitelendirilen salma sulamadan damla veya yağmurlama sulamaya geçilmesi ile kullanılan su miktarında yüzde 30-80 arasında tasarruf sağlanırken, aynı miktarda su ile 4,9 milyon hektar yerine 7,7 milyon hektar arazi sulanabilecek. Bu sistemle ayrıca, enerjide 40, gübrede yüzde 50, zirai ilaçta yüzde 30, sulama işçiliği maliyetinde yüzde 70-90 tasarruf, verimde ise yüzde 20-50 artış sağlanabiliyor.
HEDEFLERİMİZ
Müşteri memnuniyeti sağlamak.
Karlı satış gerçekleştirmek.
Halkı bilinçlendirmek.
Marka imajı yaratmak.
SEKTÖRLE İLGİLİ RİSKLER
Damla sulama sistemi araçlarını üreten firmalar açısından en büyük risk, halkın sulama konusunda bilinçsiz olmasıdır. İnsanlar damla sulama sisteminin pahalı olduğunu düşünüyorlar bu nedenle alışılagelmiş olan yağmurlama sulama veya hortumla sulama şekillerini kullanmaya devam ediyorlar. Ancak damla sulama sisteminin getireceği faydaları ile maliyeti kıyaslamıyorlar. Uzun dönemi düşünmemeleri sektördeki firmalar açısından olumsuz etki yapmaktadır.
SATIŞLAR NASIL ARTTIRILABİLİR?
Satışları arttırabilmenin en önemli yolu insanları bilinçlendirmektir. Damla sulama sistemi ile tanıtımlar yapılmalı, halka bu sistemin faydalarını anlatmak gerekir.
HEDEF PAZAR
Bahçesine yeterli oranda ekim-dikim yapan herkes, toprakla ilgilenen çiftçi..
KURULU KAPASİTE
Ülkemizde damlama sulama sistemleri imal eden 50 civarında işletme mevcuttur.
Plâstik ürünler alanında uzmanlaşmış farklı ürünler üreten birçok işletme, ülkemizde damlama sulama sistemlerinin giderek yaygınlaşmaya başlaması üzerine, son yıllarda ürettikleri ürünleri yanında damlama sulama sistemleri de üretmeye başlamış bulunmaktadır.
Halihazırda üretim yapan işletmelerde, mevcut üretim hatlarına damlama sulama hatlarının ilâvesiyle damlama sulama sistemlerini üretmek mümkün olabildiğinden, bugün için damlama sulama sistemleri üretmeyen birçok işletmenin, önümüzdeki yıllarda talebin giderek artması karşısında, damlama sulama sistemleri üretimine başlaması da söz konusu olabilir.
Bu durum, sadece damlama sulama sistemleri üretiminde bulunacak yeni işletmelerin faaliyete geçmesi açısından bir dezavantaj oluşturmakla birlikte, talep büyüklüğünün, bu dezavantajı bertaraf edecek seviyelerde olacağı tahmin edilmektedir.
Damlama sulama sistemleri imalatı yapan firmaların kurulu kapasiteleriyle ilgili sağlıklı bilgiye ulaşılamadığından kurulu kapasite hakkında bilgi verilememiştir.
Plâstik ürünler alanında uzmanlaşmış farklı ürünler üreten birçok işletme, ülkemizde damlama sulama sistemlerinin giderek yaygınlaşmaya başlaması üzerine, son yıllarda ürettikleri ürünleri yanında damlama sulama sistemleri de üretmeye başlamış bulunmaktadır.
Halihazırda üretim yapan işletmelerde, mevcut üretim hatlarına damlama sulama hatlarının ilâvesiyle damlama sulama sistemlerini üretmek mümkün olabildiğinden, bugün için damlama sulama sistemleri üretmeyen birçok işletmenin, önümüzdeki yıllarda talebin giderek artması karşısında, damlama sulama sistemleri üretimine başlaması da söz konusu olabilir.
Bu durum, sadece damlama sulama sistemleri üretiminde bulunacak yeni işletmelerin faaliyete geçmesi açısından bir dezavantaj oluşturmakla birlikte, talep büyüklüğünün, bu dezavantajı bertaraf edecek seviyelerde olacağı tahmin edilmektedir.
Damlama sulama sistemleri imalatı yapan firmaların kurulu kapasiteleriyle ilgili sağlıklı bilgiye ulaşılamadığından kurulu kapasite hakkında bilgi verilememiştir.
TÜRK STANDARTLARI
Damlama sulama sistemleri ile ilgili herhangi bir Türk Standardı bulunmamaktadır
ÇEVRE VE SAĞLIK PROBLEMLERİ
Tesisten çevreye veya havaya herhangi bir sıvı veya gaz atık verilmeyecektir.
Damlama sulama sistemleri ile ilgili herhangi bir Türk Standardı bulunmamaktadır
ÇEVRE VE SAĞLIK PROBLEMLERİ
Tesisten çevreye veya havaya herhangi bir sıvı veya gaz atık verilmeyecektir.
ARZ VE TALEP DURUMU
Damlama sulama sistemleri üretiminin, talebi büyük oranda karşılamakla birlikte, halihazırda artan talebin gerisinde seyrettiği söylenebilir.
Damlama sulama sistemleri üretiminin, talebi büyük oranda karşılamakla birlikte, halihazırda artan talebin gerisinde seyrettiği söylenebilir.
TÜRKİYE DE DAMLA SULAMANIN YAYGIN OLDUĞU ŞEHİRLER
KONYA, ADANA, MERSİN, ANTALYA, GAZİANTEP, BURSA, İZMİR, İSTANBUL
İTHALAT VE İHRACAT DURUMU
Ülkemizde, damlama sulama sistemleri talebinin yerli üretimle karşılanması sebebiyle herhangi bir ithalat söz konusu değildir. Herhangi bir damlama sulama sistemi ihracatı da söz konusu değildir.
Ülkemizde, damlama sulama sistemleri talebinin yerli üretimle karşılanması sebebiyle herhangi bir ithalat söz konusu değildir. Herhangi bir damlama sulama sistemi ihracatı da söz konusu değildir.
DAMLA SULAMA BORUSU ÜRETİMİ
Damlama sulama boruları, doğrusal alçak yoğunluklu polietilenden ekstrüzyonla kalıptan boru çekilmesi sırasında boru içerisine belirli aralıklarla damlalık ilâvesiyle üretilir.
Damlama borusu üretimi aşağıdaki aşamalarda gerçekleştirilir.
Karıştırma:
Uygun miktarlardaki granül halindeki doğrusal alçak yoğunluklu polietilen (DAYPE) ve konsantre vb. gibi yardımcı maddeler karıştırıcıda homojen bir karışım haline getirilir.
Granül halindeki hammaddelerin enjeksiyon makinesinde işlenmesinden önce, eser miktarlarda da olsa, bünyelerindeki nemi uzaklaştırmak amacıyla mutlaka kurutulmaları gereklidir. Zira hammadde bünyesinde bulunan nem, kabarcıklanmaya vb. sebep olarak elde edilecek olan damlalık veya yardımcı elemanların kalitesini olumsuz yönde etkileyebilmektedir. Ürün kalitesini olumsuz etkilememek amacıyla nemli granüller, 2 santimetreyi geçmeyen bir kalınlıkta serilerek kurutma cihazında, 110°C ilâ120°C’ta, birkaç saat süreyle kurutulmalıdır.
Besleme:
Karıştırıcıdan gelen hammadde ve yardımcı maddeler karışımı, besleme hunisi vasıtasıyla belirli hızlarla ekstrudere beslenir.
Damlama sulama boruları, doğrusal alçak yoğunluklu polietilenden ekstrüzyonla kalıptan boru çekilmesi sırasında boru içerisine belirli aralıklarla damlalık ilâvesiyle üretilir.
Damlama borusu üretimi aşağıdaki aşamalarda gerçekleştirilir.
Karıştırma:
Uygun miktarlardaki granül halindeki doğrusal alçak yoğunluklu polietilen (DAYPE) ve konsantre vb. gibi yardımcı maddeler karıştırıcıda homojen bir karışım haline getirilir.
Granül halindeki hammaddelerin enjeksiyon makinesinde işlenmesinden önce, eser miktarlarda da olsa, bünyelerindeki nemi uzaklaştırmak amacıyla mutlaka kurutulmaları gereklidir. Zira hammadde bünyesinde bulunan nem, kabarcıklanmaya vb. sebep olarak elde edilecek olan damlalık veya yardımcı elemanların kalitesini olumsuz yönde etkileyebilmektedir. Ürün kalitesini olumsuz etkilememek amacıyla nemli granüller, 2 santimetreyi geçmeyen bir kalınlıkta serilerek kurutma cihazında, 110°C ilâ120°C’ta, birkaç saat süreyle kurutulmalıdır.
Besleme:
Karıştırıcıdan gelen hammadde ve yardımcı maddeler karışımı, besleme hunisi vasıtasıyla belirli hızlarla ekstrudere beslenir.
Ekstrüzyon:
Uygun besleme hammadde ve yardımcı maddeler karışımı, ekstrudere beslenerek ısıyla hamur haline getirilir, sonsuz vida ile kalıba doğru itilerek boru haline getirilir.
Ekstruder çıkışında yer alan halka şeklindeki kalıp, üretilecek damlama sulama borusunun çapını ve et kalınlığını belirler. Yaygın olarak tercih edilen damlama sulama borusu çapı 16 mm olup, daha küçük ve büyük çaplarda da damlama sulama boruları üretmek mümkündür.
Damlama sulama borularının et kalınlıkları 0,6 mm ila 0,12 mm arasında değişmektedir. Talebe göre farklı et kalınlıklarında da damlama sulama borusu üretilebilir.
Damlalık Dizme:
Damlalık besleme makinesi vasıtasıyla enjeksiyonla elde edilen damlalıklar ekstrudere girişine beslenerek, 20, 30 veya 50 cm aralıklarda ekstrüzyonla elde edilen boruya dizilir.
Üretilen boruya dizilecek damlalıkların çapı, boru iç çapı ile aynı olmalıdır. Damlalık besleme makineleri, otomatik olarak çalıştıklarından, bulunan boru çapına uygun damlalıkların yer aldığı besleme hunilerini otomatik olarak seçerek buradaki damlalıkları ekstrudere gönderir.
Uygun besleme hammadde ve yardımcı maddeler karışımı, ekstrudere beslenerek ısıyla hamur haline getirilir, sonsuz vida ile kalıba doğru itilerek boru haline getirilir.
Ekstruder çıkışında yer alan halka şeklindeki kalıp, üretilecek damlama sulama borusunun çapını ve et kalınlığını belirler. Yaygın olarak tercih edilen damlama sulama borusu çapı 16 mm olup, daha küçük ve büyük çaplarda da damlama sulama boruları üretmek mümkündür.
Damlama sulama borularının et kalınlıkları 0,6 mm ila 0,12 mm arasında değişmektedir. Talebe göre farklı et kalınlıklarında da damlama sulama borusu üretilebilir.
Damlalık Dizme:
Damlalık besleme makinesi vasıtasıyla enjeksiyonla elde edilen damlalıklar ekstrudere girişine beslenerek, 20, 30 veya 50 cm aralıklarda ekstrüzyonla elde edilen boruya dizilir.
Üretilen boruya dizilecek damlalıkların çapı, boru iç çapı ile aynı olmalıdır. Damlalık besleme makineleri, otomatik olarak çalıştıklarından, bulunan boru çapına uygun damlalıkların yer aldığı besleme hunilerini otomatik olarak seçerek buradaki damlalıkları ekstrudere gönderir.
Soğutma:
Damlalık takılmış borular vakumla alınır ve soğutma havuzunda soğutulur.
Bitirme:
Borular damlalıkların damlatma kısımlarından delinerek çekiciyle sarım ünitesine alınır, sarılarak kangal haline getirilir ambalâjlanır ve piyasaya sevk edilmek üzere depolanır. Damlama sulama borusu kangalları genellikle 400 m uzunluğundadır. Talebe göre daha uzun veya kısa kangallar da oluşturulabilir.
Damlalık takılmış borular vakumla alınır ve soğutma havuzunda soğutulur.
Bitirme:
Borular damlalıkların damlatma kısımlarından delinerek çekiciyle sarım ünitesine alınır, sarılarak kangal haline getirilir ambalâjlanır ve piyasaya sevk edilmek üzere depolanır. Damlama sulama borusu kangalları genellikle 400 m uzunluğundadır. Talebe göre daha uzun veya kısa kangallar da oluşturulabilir.
ÜRETİM AKIM ŞEMASI
Damlalık Üretim Akış Şeması
Damlalık Üretim Akış Şeması
Polietilen ► Kurutma
▼
Boya, UV Filtresi ► Karışım Hazırlama ◄ Diğer Katkı Maddeleri
▼
Enjeksiyonla Kalıplama
▼
Soğutma
▼
Piyasaya Arz
Damlama Sulama Borusu
Üretim Akış Şeması
Polietilen ► Kurutma
▼
Boya, UV Filtresi ► Karışım Hazırlama ◄ Diğer Katkı Maddeleri
▼
Ekstrüzyonla Boru Çekme
▼
Damlalık ► Damlalık Yerleştirme
▼
Delik Açma
▼
Soğutma
▼
Sarma
▼
Piyasaya Arz
▼
Boya, UV Filtresi ► Karışım Hazırlama ◄ Diğer Katkı Maddeleri
▼
Enjeksiyonla Kalıplama
▼
Soğutma
▼
Piyasaya Arz
Damlama Sulama Borusu
Üretim Akış Şeması
Polietilen ► Kurutma
▼
Boya, UV Filtresi ► Karışım Hazırlama ◄ Diğer Katkı Maddeleri
▼
Ekstrüzyonla Boru Çekme
▼
Damlalık ► Damlalık Yerleştirme
▼
Delik Açma
▼
Soğutma
▼
Sarma
▼
Piyasaya Arz
